Το πρωτότυπο άρθρο που δημοσιεύθηκε από το CPJ στις 04/10/2024 αναδημοσιεύτηκε από το iMEdD κατόπιν άδειας. Η αναδημοσίευση του απαιτεί άδεια από τον εκδότη.
Έναν χρόνο μετά, η διεξαγωγή του πολέμου στη Γάζα από το Ισραήλ έχει προκαλέσει ένα πρωτοφανές και τρομακτικό τίμημα στους Παλαιστίνιους δημοσιογράφους και στο τοπίο των μέσων ενημέρωσης της περιοχής.
Τουλάχιστον 128 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης, μόνο πέντε μη Παλαιστίνιοι, έχουν σκοτωθεί – περισσότεροι δημοσιογράφοι από όσους έχουν χάσει τη ζωή τους κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε έτους από τότε που η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (Committee to Protect Journalists / CPJ) άρχισε να καταγράφει τις απώλειες δημοσιογράφων, το 1992. Όλοι οι θάνατοι, εκτός από δύο, προκλήθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι τουλάχιστον πέντε δημοσιογράφοι στοχοποιήθηκαν ειδικά από το Ισραήλ για τη δουλειά τους, ενώ διερευνά τουλάχιστον ακόμη δέκα περιπτώσεις στοχοποίησης. Δύο Ισραηλινοί δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν στην επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Οι ανθρώπινες απώλειες, μαζί με τη λογοκρισία, τις συλλήψεις, τη συνεχιζόμενη απαγόρευση πρόσβασης ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης στη Γάζα, τις συνεχείς διακοπές του διαδικτύου, την καταστροφή υποδομών μέσων ενημέρωσης και τον εκτοπισμό της δημοσιογραφικής κοινότητας της Γάζας, έχουν περιορίσει σημαντικά την ενημέρωση για τον πόλεμο και έχουν δυσχεράνει την καταγραφή όσων συμβαίνουν. Ωστόσο, έως τις 4 Οκτωβρίου 2024, η έρευνα της Επιτροπής μπόρεσε να επιβεβαιώσει τα εξής:
Πρωτοφανής αριθμός νεκρών δημοσιογράφων
128 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν
Τουλάχιστον 128 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης έχουν σκοτωθεί από την έναρξη του πολέμου.
Αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει:
123 Παλαιστίνιους δημοσιογράφους και εργαζόμενους στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και τρεις Λιβανέζους και δύο Ισραηλινούς δημοσιογράφους.
11% όσων σκοτώθηκαν ήταν γυναίκες, και η πλειονότητά τους ήταν κάτω των 40 ετών.
75% των Παλαιστινίων σκοτώθηκαν από ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές- οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν από άλλους τύπους πυρών, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, των πυρών αρμάτων μάχης, των πυροβολισμών και των πυρών αγνώστου τύπου. .
5-Τουλάχιστον πέντε ήταν στοχευμένες δολοφονίες κατά δημοσιογράφων από τις IDF, τέσσερις στη Γάζα και μία στο Λίβανο.
4 από τους δολοφονηθέντες δημοσιογράφους φορούσαν διακριτικά του Τύπου τη στιγμή που δολοφονήθηκαν.
Στον πόλεμο Ισραήλ-Γάζας έχουν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης από ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο έτος από τότε που η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων άρχισε να καταγράφει τις δολοφονίες δημοσιογράφων, το 1992. Συγκριτικά, 56 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν στο Ιράκ το 2006 – το δεύτερο πιο θανατηφόρο έτος. Η στοχευμένη ή αδιάκριτη δολοφονία δημοσιογράφων, εάν διαπράττεται σκόπιμα ή απερίσκεπτα, αποτελεί έγκλημα πολέμου.
Η Επιτροπή διερευνά τουλάχιστον 10 περιπτώσεις στις οποίες οι IDF μπορεί να έχουν στοχεύσει συγκεκριμένα τους δημοσιογράφους. (Βλέπε παρακάτω για μια εξήγηση του τρόπου με τον οποίο η CPJ ορίζει τη «δολοφονία» στη μεθοδολογία της).
Καλύπτοντας τη Γάζα: αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα της πρόσβασης
Όταν οι δημοσιογράφοι κάνουν ρεπορτάζ για εγκλήματα πολέμου σε επικίνδυνες και δυσπρόσιτες περιοχές, όπως η Γάζα, αντιμετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις. Κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Δημοσιογραφικού Forum του iMEdD, η Manisha Ganguly του Guardian και η ανταποκρίτρια του Al Jazeera English στη Γάζα Youmna El Sayed συζητούν τις δυσκολίες της αποκάλυψης της αλήθειας σε εμπόλεμες ζώνες, είτε στο πεδίο είτε από μακριά. Τα αποσπάσματα για τα YoutubeShorts επιλέχθηκαν από τον φοιτητή δημοσιογραφίας του Ιονίου Πανεπιστημίου Δημήτρη Ρεμούνδο, στο πλαίσιο του Pop-Up Newsroom του Forum.
Συλλήψεις και καταγγελίες για βασανιστήρια κρατούμενων δημοσιογράφων
69 Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι έχουν συλληφθεί
Από την έναρξη του πολέμου έχουν συλληφθεί τουλάχιστον 69 Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι– το Ισραήλ συνέλαβε 66 και οι παλαιστινιακές αρχές τρεις.
43 Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι εξακολουθούν να κρατούνται από το Ισραήλ.
Από αυτόν τον αριθμό ρεκόρ φυλακισμένων:
Οι περισσότεροι συνελήφθησαν από το Ισραήλ στη Δυτική Όχθη και κρατήθηκαν χωρίς να τους απαγγελθούν κατηγορίες βάσει του νόμου περί διοικητικής κράτησης του Ισραήλ, ο οποίος επιτρέπει την επ’ αόριστον ανανέωση των διαταγμάτων κράτησης.
10 από τους 43 δημοσιογράφους κρατούνται βάσει αυτού του νόμου.
5-Η Επιτροπή έχει καταγράψει περιπτώσεις πέντε δημοσιογράφων που ισχυρίζονται ότι υπέστησαν βασανιστήρια και κακομεταχείριση κατά τη διάρκεια της φυλάκισής τους.
Σε απόλυτο αριθμό, οι ισραηλινές αρχές κρατούν τους περισσότερους δημοσιογράφους στον κόσμο, σε ένα δεδομένο έτος, τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ακολουθεί η Τουρκία, το Ιράν και η Κίνα. Υπάρχουν πολυάριθμες μαρτυρίες για δημοσιογράφους που κρατούνται από το Ισραήλ, οι οποίοι υφίστανται βία, ταπείνωση και κακομεταχείριση κατά τη διάρκεια της κράτησής τους.
Λογοκρισία και αποκλεισμένη πρόσβαση στη Γάζα
4,000-Εκτιμώμενος αριθμός διεθνών δημοσιογράφων διαπιστευμένων από το Ισραήλ για την κάλυψη του πολέμου.
1-Αριθμός διεθνών δημοσιογράφων που μπόρεσαν να εισέλθουν στη Γάζα για να καλύψουν ανεξάρτητα τον πόλεμο από τις 7 Οκτωβρίου.
70+ Αριθμός ειδησεογραφικών μέσων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που έχουν παροτρύνει το Ισραήλ να επιτρέψει ανεξάρτητη πρόσβαση στη Γάζα
70-Κατά προσέγγιση αριθμός εγκαταστάσεων /υποδομών Τύπου που σύμφωνα με το Παλαιστινιακό Συνδικάτο Δημοσιογράφων έχουν καταστραφεί στον πόλεμο.
5+ Αριθμός γραφείων μέσων ενημέρωσης που έκλεισαν μόνιμα ή προσωρινά από το Ισραήλ.
Στο Ισραήλ, η ελευθερία του Τύπου έχει περιοριστεί από την ψήφιση ενός νέου νόμου που εξουσιοδοτεί την κυβέρνηση να απαγορεύει τη λειτουργία συγκεκριμένων ΜΜΕ, κι επίσης από τον αυξανόμενο αριθμό των απαγορευμένων άρθρων, την αντι-δημοσιογραφική ρητορική κυβερνητικών αξιωματούχων, τις φερόμενες προσπάθειες ελέγχου των ειδησεογραφικών πρακτορείων και τις επιθέσεις εναντίον διεθνών και τοπικών δημοσιογράφων στη Δυτική Όχθη και στο Ισραήλ, μεταξύ άλλων απειλών.
Ατιμωρησία και έλλειψη λογοδοσίας
Μηδέν μέλη των IDF έχουν λογοδοτήσει για τη δολοφονία, τη στοχοποίηση, την επίθεση ή την κακοποίηση δημοσιογράφων
Άγνωστος αριθμός ερευνών που βρίσκονται σε εξέλιξη για τη δολοφονία δημοσιογράφων ή άλλα φερόμενα εγκλήματα πολέμου από τις IDF, λόγω της έλλειψης διαφάνειας των IDF σχετικά με την κατάσταση των ερευνών.
Μεθοδολογία CPJ
Η CPJ χρησιμοποιεί μια ποικιλία ερευνητικών μεθόδων για να καθορίσει αν κάποιος πληροί τα κριτήρια για να συμπεριληφθεί στις βάσεις δεδομένων μας για τους δολοφονημένους και φυλακισμένους δημοσιογράφους. Αυτό περιλαμβάνει διαδικτυακή έρευνα σχετικά με τη παραγωγή κάθε δημοσιογράφου, τηλεφωνικές συνεντεύξεις ή συνεντεύξεις μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που διεξάγονται με μέλη της οικογένειας, φίλους και συναδέλφους, καθώς και αιτήματα για πληροφορίες από τις αρμόδιες αρχές. Απαιτούμε τουλάχιστον δύο ανεξάρτητες πηγές για κάθε πληροφορία που δημοσιεύουμε. Αυτή η μεθοδολογία μπορεί να σημαίνει ότι οι αριθμοί μας ενδέχεται να διαφέρουν από άλλες πηγές ανά πάσα στιγμή.
Η CPJ κατατάσσει κάποιον ως δολοφονηθέντα μόνο όταν είναι σε θέση να προσδιορίσει με εύλογη βεβαιότητα ότι κάποιος δολοφονήθηκε σκόπιμα σε σχέση με τη δημοσιογραφική του εργασία. Αυτή η μεθοδολογία είναι μακροχρόνια και εφαρμόζεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Άλλοι χαρακτηρισμοί δεν πρέπει να θεωρούνται ότι υποδηλώνουν ότι το άτομο δολοφονήθηκε νόμιμα.
Διαβάστε περισσότερα για τη μεθοδολογία μας εδώ και εδώ.
Καλύπτοντας τη Γάζα. Παρακολουθήστε ολόκληρη τη συζήτηση στο Διεθνές Φόρουμ Δημοσιογραφίας 2024 από το iMEdD στην Αθήνα
