Η ιστορία του Vasyl Myroshnyk, εκδότη και δημοσιογράφου, ο οποίος διανέμει την εφημερίδα του σε κάποια από τα πιο απομακρυσμένα χωριά του ουκρανικού μετώπου.
«Ο Vasyl δεν είναι πολύ εξοικειωμένος με τις νέες τεχνολογίες, γι’ αυτό θα τον βοηθήσει η κόρη του», μας είχε ενημερώσει από πριν η κοινή επαφή που έκλεισε τη συνέντευξη. Λίγη ώρα αργότερα, μια γυναίκα εμφανίστηκε στην οθόνη και έκανε κάποιες απαραίτητες ρυθμίσεις. Στη συνέχεια έφυγε από το πλάνο και ο Vasyl πήρε τη θέση της. Βολεύτηκε στην πολυθρόνα και έγνεψε χαιρετώντας προς την κάμερα. Είναι 65 χρονών, φοράει γυαλιά και πίσω του φαίνονται ράφια γεμάτα βιβλία.
Αμέσως ξεκίνησε να εξηγεί πώς μοιράζει την εφημερίδα του στα πιο απομακρυσμένα χωριά της ευρύτερης περιοχής του Χαρκόβου, κοντά στα ουκρανικά σύνορα, πολλές φορές δίπλα από τις θέσεις του ρωσικού στρατού.
«Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται μια εφημερίδα είναι να είναι χρήσιμη στους πολίτες», λέει μέσα από την οθόνη, μιλώντας στα ουκρανικά.
Εφημερίδα «Η Αυγή»
Το όνομα της εφημερίδας του Vasyl είναι «Αυγή» (Zorya) και την πουλάει στη συμβολική τιμή των 10 Γριβνών (περίπου 20 λεπτά του ευρώ). «Αυτός είναι ο παλιός, σοβιετικός τίτλος, ο οποίος έχει πάνω από 100 χρόνια ιστορίας», είπε.
Η «Αυγή» εκδίδεται στην περιφέρεια Ζόλοτσιβ (Zolochiv), στην περιοχή του Χαρκόβου, από όπου κατάγεται και ζει και ο ίδιος ο Vasyl. «Ξεκίνησα να εκδίδω και μια δεύτερη εφημερίδα σε μια γειτονική, πιο πλούσια, περιφέρεια για να βγάζω τα έξοδα της “Αυγής”», συμπλήρωσε. Πλέον, οι δύο εφημερίδες έχουν ενωθεί σε μία, ενιαία, εβδομαδιαία έκδοση, με τίτλο «Zorya και Bohodukhiv Herald».
Η περιοχή του Χαρκόβου, στο βορειοανατολικό κομμάτι της χώρας, είχε βρεθεί στο επίκεντρο των ρωσικών επιθέσεων ήδη από την έναρξη του πολέμου, τον Φεβρουάριο του 2022, με κομμάτια της να πέφτουν στα χέρια των Ρώσων. Ανακαταλήφθηκε από τις ουκρανικές δυνάμεις τον Σεπτέμβριο του 2022, ωστόσο συνεχίζει να δέχεται ρωσικά χτυπήματα-ανάμεσα στους στόχους είναι και το Ζόλοτσιβ.
Κάθε Τετάρτη και Πέμπτη ο Vasyl φορτώνει το λευκό Renault βανάκι του με εφημερίδες και διανύει τουλάχιστον 380-400 χιλιόμετρα. Mοιράζει φύλλα σε κάποια από τα πιο απομακρυσμένα χωριά του πολεμικού μετώπου, πολλά από τα οποία δεν έχουν πρόσβαση σε βασικά αγαθά, Ίντερνετ ή ακόμα και ηλεκτρικό ρεύμα.
Πολλά από αυτά τα χωριά «βρίσκονται μόλις 100 μέτρα από τις θέσεις του ρωσικού στρατού», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε. Εξήγησε ότι όταν πήγε σε ουκρανικές περιοχές που είχαν προηγουμένως καταληφθεί από τους Ρώσους, το πρώτο πράγμα που τον ρωτούσαν οι κάτοικοι ήταν εάν έφερε την εφημερίδα.
«Η εφημερίδα είναι ο μοναδικός δίαυλος που έχουν αυτοί οι άνθρωποι με την πατρίδα τους, καθώς δεν υπάρχει άλλος τρόπος επικοινωνίας» δήλωσε στο iMEdD ο Ουκρανός εκδότης και δημοσιογράφος.
Ο Vasyl είχε δημιουργήσει το δικό του σύστημα διανομής της εφημερίδας ήδη πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022. Όταν όμως ξεκίνησε ο πόλεμος, τα ταχυδρομεία έκλεισαν καθιστώντας τη διανομή από τον ίδιο μονόδρομο.
Γράφει, εκδίδει και διανέμει την εφημερίδα μόνος του, με τη βοήθεια της, επίσης δημοσιογράφου, κόρης του και ενός ακόμη υπαλλήλου. «Εμάς οι αναγνώστες μας κινδυνεύουν να αφανιστούν κυριολεκτικά», είπε.
Χρονολόγιο: Οι εξελίξεις που μετέβαλαν το πεδίο της ενημέρωσης στην Ουκρανία και τη Ρωσία
iMEdD team – Ένα αναλυτικό χρονολόγιο όπου παρουσιάζονται οι εξελίξεις που μετέβαλαν το πεδίο της ενημέρωσης στην Ουκρανία και τη Ρωσία.
Το πρωτοσέλιδο με τον στρατιώτη
Περίπου στα μέσα της συζήτησης, ο Vasyl έδειξε στην κάμερα το πρωτοσέλιδο ενός φύλλου της εφημερίδας. Μέχρι να γίνει η διερμηνεία από τα ουκρανικά στα ελληνικά, στην οθόνη φαινόταν το πορτρέτο ενός άνδρα με στρατιωτική περιβολή να κρατάει στην αγκαλιά του ένα νεαρό κορίτσι.
Επρόκειτο για έναν Ουκρανό στρατιώτη, ο οποίος όντας σε άδεια βρέθηκε στο χωριό του για να δει την οικογένειά του. Εκεί, ενώ οδηγούσε το αυτοκίνητό του, πάτησε μια νάρκη και το όχημα ανατινάχτηκε. Το αποτέλεσμα ήταν η γυναίκα του και ο γιός του να χάσουν τη ζωή τους, ενώ ο ίδιος και η κόρη του τραυματίστηκαν σοβαρά.
Ο Vasyl έγραψε για αυτήν την ιστορία και έτσι κινητοποιήθηκαν εθελοντικές οργανώσεις, με αποτέλεσμα το κορίτσι, που είχε υποστεί βαριά εγκαύματα, να λάβει τις κατάλληλες θεραπείες και να προχωρήσει στις απαραίτητες πλαστικές εγχειρήσεις.
«Στα χωριά που είναι στην πρώτη γραμμή της σύγκρουσης οι κάτοικοι ξέρουν ότι η εφημερίδα είναι εκεί για να τους βοηθήσει με τα προβλήματά τους», σχολίασε ο ίδιος.
Η βρετανική εφημερίδα Daily Mail πρόσφατα χαρακτήρισε τον Vasyl «αφανή ήρωα», ενώ το έργο του «την πιο επικίνδυνη διανομή εφημερίδας στον κόσμο».
Οι επιθέσεις στο γραφείο και το δίκτυο λαθρεμπόρων
Όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή, το τοπικό τυπογραφείο στο Χάρκοβο έκλεισε για έξι μήνες, με αποτέλεσμα να διακοπεί προσωρινά η κυκλοφορία της εφημερίδας. «Τότε αναγκάστηκα να μάθω να χρησιμοποιώ το κινητό τηλέφωνο για να κάνω live μεταδόσεις», θυμάται σήμερα ο Vasyl Myroshnyk.
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα βίντεό του έδειχναν τους ρωσικούς βομβαρδισμούς και τις συνέπειές τους στο Ζόλοτσιβ, μια περίοδο που οι Ρώσοι ισχυρίζονταν ότι ο ουκρανικός στρατός ήταν αυτός που χτυπούσε την πόλη. «Αυτός είναι και ο λόγος που στοχοποιήθηκα», σημείωσε.
Πράγματι, τον Απρίλιο του 2022, τα γραφεία της εφημερίδας Zorya χτυπήθηκαν από τους Ρώσους. «Ήταν στοχευμένη επίθεση, οι Ρώσοι ξέρουν τι κάνουν και χτυπούν τα ΜΜΕ. Υποψιάζομαι ότι τις συντεταγμένες του γραφείου έδωσε στους Ρώσους ένα τοπικό δίκτυο λαθρεμπόρων που συνεργάζεται μαζί τους», ανέφερε ο Vasyl.
Τα γραφεία της εφημερίδας έχουν έκτοτε χτυπηθεί άλλες οκτώ φορές, εν μέσω ρωσικών βομβαρδισμών της πόλης. «Πλέον, για λόγους ασφαλείας δεν λέω πού βρίσκονται τα γραφεία μας», συμπλήρωσε.
Όταν ρωτήσαμε τον Vasyl ποια είναι η στιγμή που θυμάται εντονότερα από όλο αυτό το διάστημα που μοιράζει την εφημερίδα σήκωσε τα χέρια του σε μια ένδειξη απόγνωσης και αμηχανίας. Λίγο αργότερα, έκανε τον σταυρό του. Έχει να θυμηθεί πολλές ιστορίες: όταν κυνηγούσε το αυτοκίνητό του ένα ελικόπτερο του ρωσικού στρατού, όταν παραλίγο να χτυπηθεί από βόμβες, όταν το λάστιχο του αυτοκινήτου του έσκασε από θραύσματα.
Αυτό που μένει όμως για τον ίδιο είναι ένα: «Θέλω μόνο ο κόσμος να μάθει την αλήθεια», σημείωσε λίγο πριν κλείσουμε τη συζήτηση.
