Τι σημαίνει να καταγράφεις τα εγκλήματα πολέμου; Ποιος είναι ο ρόλος της φωτογραφίας στην αναζήτηση της αλήθειας και της δικαιοσύνης; Η έκθεση φωτογραφίας Ένας Σύντομος Οδηγός για τη Διερεύνηση Εγκλημάτων Πολέμου, που παρουσιάστηκε από το iMEdD στη Θεσσαλονίκη, επιχειρεί να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα μέσα από το έργο του Ron Haviv, ενός από τους πιο αναγνωρισμένους πολεμικούς φωτογράφους παγκοσμίως.
Ο Haviv, συνιδρυτής του VII Foundation, έχει καταγράψει συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο, από τη Βοσνία και το Κόσοβο μέχρι το Ιράκ, τη Συρία και την Ουκρανία. Οι φωτογραφίες του έχουν χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικά στοιχεία σε διεθνή δικαστήρια και έχουν διαμορφώσει την ιστορική μνήμη σημαντικών συρράξεων.
Η έκθεση φιλοξενείται στον χώρο Stereosis από τις 7 έως τις 20 Μαρτίου 2025, σε συνεργασία με το Παγκόσμιο Δίκτυο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (GIJN), και περιλαμβάνει εικόνες του Haviv καθώς και άλλων φωτογράφων του VII Foundation. Οι φωτογραφίες, βασισμένες στον αντίστοιχο Οδηγό του GIJN για τη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου, αναδεικνύουν τόσο την ωμή πραγματικότητα των συγκρούσεων όσο και τη σημασία της ερευνητικής δημοσιογραφίας στη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου.
Στα εγκαίνια της έκθεσης, στις 7 Μαρτίου, παρευρέθηκαν σπουδαστές, επαγγελματίες από τον χώρο της φωτογραφίας και της δημοσιογραφίας, πολίτες, καθώς και άνθρωποι με ενδιαφέρον για την ειδησεογραφία και την κάλυψη εγκλημάτων πολέμου.
Η Άννα Κύνθια Μπουσδούκου (Συνιδρύτρια και Διευθύνουσα Σύμβουλος του iMEdD) καλωσόρισε το κοινό, εκφράζοντας τη χαρά και την τιμή του οργανισμού για αυτή την έκθεση, αποτέλεσμα μιας σημαντικής διεθνούς συνεργασίας με σκοπό την ενίσχυση της ερευνητικής δημοσιογραφίας. Αναφέρθηκε στο όραμα του iMEdD για την υποστήριξη ανεξάρτητης, δημοσιογραφίας, στον ρόλο της φωτογραφίας στην καταγραφή της ιστορίας και στη σύνδεση της έκθεσης με το Διεθνές Forum Δημοσιογραφίας ‘24 από το iMEdD, όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, καθώς και στη συνεργασία με το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Ο Ron Haviv μοιράστηκε σκέψεις για τον ρόλο του φωτογράφου ως μάρτυρα και τη δύναμη της εικόνας να καταγράφει την πραγματικότητα του πολέμου, εξηγώντας πώς κάθε φωτογραφία αφηγείται μια ιστορία που ξεπερνά τη στιγμή της λήψης της.
Τέλος, εκ μέρους της σχολή φωτογραφίας Stereosis, o Άγγελος Ζυμάρας ευχαρίστησε το iMEdD και τον Haviv, επισημαίνοντας τη σημασία της έκθεσης για την τοπική φωτογραφική κοινότητα.
Καταγράφοντας εγκλήματα πολέμου με τον Ron Haviv
Ο Tim McShea, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, συζητά με τον βραβευμένο φωτορεπόρτερ Ron Haviv τις ιστορίες πίσω από μερικές από τις εμβληματικές φωτογραφίες του.
Το Σάββατο 8 Μαρτίου, στο εργαστήριο “Ερευνώντας Εγκλήματα Πολέμου”, ο Haviv μοιράστηκε τις εμπειρίες του από την καταγραφή συγκρούσεων, εστιάζοντας στις βέλτιστες πρακτικές για την τεκμηρίωση εγκλημάτων πολέμου μέσω φωτογραφίας και βίντεο. Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες είχαν την ευκαιρία να κατανοήσουν πώς μια εικόνα μπορεί να λειτουργήσει ως αποδεικτικό στοιχείο και να συμβάλει στη δικαιοσύνη, ενώ παράλληλα συζητήθηκαν οι ηθικές προκλήσεις που συνοδεύουν το επάγγελμα του πολεμικού φωτορεπόρτερ.
Την Κυριακή 9 Μαρτίου, η διάλεξη “Μαρτυρία 1989-2024” αποτέλεσε μια αναδρομή στις σημαντικότερες πολεμικές συρράξεις των τελευταίων 35 ετών. Ο Haviv παρουσίασε εικόνες και βίντεο από τα πεδία των συγκρούσεων. Με παράδειγμα, φωτογραφίες από τη Βοσνία και την Ουκρανία ανέδειξε το πώς οι φωτογραφίες του χρησιμοποιήθηκαν ως αποδεικτικά στοιχεία διάπραξης εγκλημάτων πολέμου, αλλά και το ρόλο και την ευθύνη των φωτογράφου σε εμπόλεμες ζώνες.
Το τριήμερο ολοκληρώθηκε με μια περιήγηση στην έκθεση, την οποία ο Haviv παρουσίασε σε σπουδαστές της Stereosis. Η συζήτηση που ακολούθησε ήταν ουσιαστική, με ερωτήσεις γύρω από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι φωτοδημοσιογράφοι στο πεδίο.
Τέσσερις φορείς συνεργάστηκαν με αυτή την ευκαιρία, βρίσκοντας γόνιμο έδαφος σε μια πόλη με ενεργή κοινότητα στη δημοσιογραφία, τη φωτογραφία και τη φωτοειδησεογραφία. Η έκθεση ενίσχυσε τον διάλογο γύρω από τη δύναμη της εικόνας και έδωσε μια νέα αφορμή για συνάντηση και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ επαγγελματιών και νεότερων δημιουργών.
Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι τις 20 Μαρτίου. Περισσότερες πληροφορίες στο stereosis.com.
