- 1. Περίπου το 20% των δημοσιογράφων δεδομένων κάλυψαν τη σύγκρουση στην Ουκρανία
- 2. Η πλειονότητα πιστεύει ότι η σύγκρουση αύξησε τις προκλήσεις γύρω από την επαλήθευση των δεδομένων
- 3. Πάνω από ένας στους τρεις δημοσιογράφους δεδομένων είναι εντελώς αυτοδίδακτοι
- 4. Η δημοσιογραφία δεδομένων παραμένει ένας κατεξοχήν ανδρικός τομέας
- 5. Οι συμμετέχοντες κατάγονται από διάφορες χώρες, με τις ΗΠΑ να αντιπροσωπεύουν το 12% του συνόλου
- 6. Πάνω από το 60% του κλάδου είναι νεότεροι των 44 ετών
- 7. Περίπου ένα στα τέσσερα άτομα έχει εμπειρία τριών έως πέντε ετών
- 8. Τα προγράμματα κατάρτισης για την οπτικοποίηση δεδομένων έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση
- 9. Η πλειονότητα καλύπτει θέματα εθνικής σημασίας, πολιτικά και κυβερνητικά
- 10. Οι δημοσιογράφοι δεδομένων εργάζονται για διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης
Περισσότεροι από 1.800 δημοσιογράφοι συμμετείχαν στη διεξαγωγή της δεύτερης έρευνάς μας για τη δημοσιογραφία δεδομένων. Όπως και με την πρώτη έρευνα, το έργο αυτό έχει ως στόχο να εξετάσει τις τάσεις, τις αλλαγές και την πορεία του χώρου σχετικά με τα θέματα της επικαιρότητας που σημάδεψαν το 2022. Εφέτος, ερευνήσαμε πώς ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρέασε και απασχόλησε τους δημοσιογράφους δεδομένων παγκοσμίως, όπως ακριβώς κάναμε και το 2021 –όταν αφιερώσαμε μια ειδική ενότητα στην πανδημία της Covid-19.
Δείτε παρακάτω 10 βασικά ευρήματα της έρευνάς μας. Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την έκθεση εδώ ή να κατεβάσετε τα δεδομένα από το GitHub για τη δική σας έρευνα και για να εφαρμόσετε τη δημοσιογραφία δεδομένων στη δημοσιογραφία δεδομένων!
1. Περίπου το 20% των δημοσιογράφων δεδομένων κάλυψαν τη σύγκρουση στην Ουκρανία
Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από τότε που ρωσικά στρατεύματα και τεθωρακισμένα πέρασαν τα σύνορα της Ουκρανίας, σηματοδοτώντας μια ταραχώδη χρονιά για την Ευρώπη με εκτεταμένες συνέπειες. Η δημοσιογραφία δεδομένων απέδειξε για άλλη μία φορά πόσο σημαντική είναι, καθώς παρέχει στους δημοσιογράφους τη δυνατότητα να μεταφέρουν γρήγορα και με ακρίβεια πληροφορίες σχετικά με πρωτόγνωρα γεγονότα.
Η έρευνά μας αποκάλυψε ότι τουλάχιστον ένας στους πέντε δημοσιογράφους δεδομένων κάλυψε τη σύγκρουση, γεγονός που καταδεικνύει πόσο διαδεδομένη ήταν η σύγκρουση σε παγκόσμιο επίπεδο.
2. Η πλειονότητα των συμμετεχόντων πιστεύει ότι η σύγκρουση αύξησε τις προκλήσεις γύρω από την επαλήθευση των δεδομένων
Ωστόσο, το θέμα δεν είναι μόνο οι αριθμοί. Ο πόλεμος για την πληροφόρηση και τα μέσα ενημέρωσης, και η συνακόλουθη έκρηξη της παραπληροφόρησης είχε και άλλες επικίνδυνες συνέπειες για τους δημοσιογράφους. Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες, η σύγκρουση αύξησε συνολικά τις δυσκολίες για τον κλάδο.
Ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για τον οργανισμό τους ή τον τομέα ευρύτερα, οι περισσότεροι συμμετέχοντες πιστεύουν ότι η σύγκρουση αύξησε τις προκλήσεις σχετικά με την επαλήθευση των δεδομένων (27% και 45%, αντίστοιχα).
Από την άλλη πλευρά, πολλοί ισχυρίστηκαν ότι διαπίστωσαν επίσης θετικές επιπτώσεις, ιδίως την αυξημένη ευαισθητοποίηση σχετικά µε τους υπάρχοντες πόρους (23% και 34%, αντίστοιχα).
3. Πάνω από ένας στους τρεις δημοσιογράφους δεδομένων είναι εντελώς αυτοδίδακτοι
Θέλαμε διακαώς να μάθουμε πώς μαθαίνουν οι δημοσιογράφοι δεδομένων και πώς αποκτούν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να εδραιωθούν στο επάγγελμα. Ο συνηθέστερος τρόπος εκμάθησης του επαγγέλματος είναι η αυτοεκπαίδευση μέσω διαδικτυακών πηγών (61%). Λίγο παραπάνω από ένας στους πέντε έχει διδαχθεί τη δημοσιογραφία δεδομένων μέσω της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, την οποία ξεπερνά η τυπική διαδικτυακή εκπαίδευση (ένας στους τέσσερις).
Πόσοι άνθρωποι έχουν μάθει τη δημοσιογραφία δεδομένων μόνοι τους; Διαπιστώσαμε ότι το 35% των συμμετεχόντων βασίστηκε αποκλειστικά στην αυτοεκπαίδευση (διαδικτυακά ή όχι). Το ποσοστό αυτό δεν έχει μεταβληθεί σημαντικά σε σχέση με την περασμένη χρονιά, γεγονός που δείχνει ότι η κοινότητα εξακολουθεί να χρειάζεται περισσότερους πόρους για να διευρύνει τις γνώσεις και τις δεξιότητές της.
4. Η δημοσιογραφία δεδομένων παραμένει ένας κατεξοχήν ανδρικός τομέας
Τι θα μπορούσε να είναι πιο εντυπωσιακό από την απρόσμενη μεταβολή των αποτελεσμάτων από τη μία χρονιά στην άλλη; Η συνειδητοποίηση ότι το δυσάρεστο κατεστημένο δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου από το 2021. Το 58% των συμμετεχόντων αυτοπροσδιορίζονται ως άνδρες, το 40% ως γυναίκες, το 1% ως µη δυαδικό φύλο/genderqueer, ενώ το 1% προτίμησε να µην απαντήσει. Τα ποσοστά αυτά συμπίπτουν με τα περσινά αποτελέσματα και επιβεβαιώνουν το υψηλότερο ποσοστό ανδρών έναντι των γυναικών στη δημοσιογραφία δεδομένων. Όταν αναλύουμε τα επαγγέλματα ανά φύλο, διαπιστώνουμε ότι οι άνδρες υπερεκπροσωπούνται στις ηγετικές θέσεις (10%), ενώ οι γυναίκες τείνουν να είναι νεότερες και πιο μορφωμένες στον κλάδο.
5. Οι συμμετέχοντες κατάγονται από διάφορες χώρες, με τις ΗΠΑ να αντιπροσωπεύουν το 12% του συνόλου, ακολουθούμενες από το Ηνωμένο Βασίλειο (7%), την Ιταλία (6%) και τη Γερμανία (5%)
Από πού κατάγονται οι συμμετέχοντες και πώς αυτό σχετίζεται με την εκπροσώπηση του χώρου;
Οι περισσότεροι συμμετέχοντες κατάγονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες (12%), ακολουθούμενες από το Ηνωμένο Βασίλειο (7%), την Ιταλία (6%), τη Γερμανία (5%), την Ισπανία, την Ινδία και τη Νιγηρία (4% έκαστη).
Πρόκειται για μια μικρή διαφοροποίηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, καθώς οι πέντε πρώτες χώρες δεν απαρτίζονται πλέον αποκλειστικά από χώρες της Δύσης. Και πάλι, η Βραζιλία είχε το υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής στη Λατινική Αμερική (2%), ακολουθούμενη από την Αργεντινή (1%). Η Κένυα και η Αίγυπτος είχαν τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής στην Αφρική (2% και 2%, αντίστοιχα). Σε όλες τις χώρες της Ασίας και της Αφρικής, καθώς και στη Γαλλία, το ποσοστό των ανδρών ήταν υψηλότερο από ό,τι σε ολόκληρο το σύνολο των δεδομένων.
Αντίθετα, στην Ελλάδα, στη Σουηδία, στην Τουρκία, στο Μεξικό και στην Ολλανδία, περισσότερες από τις μισές συμμετοχές προήλθαν από γυναίκες. Η Αυστραλία κατέλαβε την πρώτη θέση στον κόσμο για τα μη δυαδικά/ουδέτερα ως προς το φύλο άτομα (7% των συμμετεχόντων), ακολουθούμενη από τη Γερμανία, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο (3% έκαστη).
6. Πάνω από το 60% του κλάδου είναι νεότεροι των 44 ετών
Παρόλο που ο χώρος σημείωσε και αυτή τη χρονιά μεγάλη ανάπτυξη, βρίσκεται ακόμη σε τροχιά περαιτέρω επέκτασης. Αυτό συνάγεται από τη νεαρή ηλικία των εργαζομένων του κλάδου, αφού το 60% των συµµετεχόντων είναι ηλικίας µεταξύ 18 και 44 ετών. Eλάχιστοι εργαζόμενοι βρίσκονται σε θέση να αρχίσουν να σκέφτονται τη συνταξιοδότηση.
7. Περίπου ένα στα τέσσερα άτομα που ασχολούνται με τη δημοσιογραφία δεδομένων έχει εμπειρία τριών έως πέντε ετών
Δεδομένης της νεαρής ηλικίας των συμμετεχόντων, είναι λογικό ότι τα χρόνια εμπειρίας όσων εργάζονται στον τομέα είναι εξίσου λίγα. Ένας στους τέσσερις δημοσιογράφους δεδομένων έχει εμπειρία μεταξύ τριών και πέντε ετών. Οι υπόλοιπες απαντήσεις τείνουν να κυμαίνονται γύρω από αυτή τη διάμεσο, με μια ελαφρώς θετική τάση: το 38% εργάζεται στον κλάδο λιγότερα από δύο χρόνια, ενώ το 30% εργάζεται στον κλάδο έξι ή περισσότερα χρόνια. Σχεδόν δύο στους πέντε «ήρθαν στην παρέα» τον τελευταίο χρόνο.
8. Τα προγράμματα κατάρτισης για την οπτικοποίηση δεδομένων έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση
Τι θα ήθελαν να μάθουν περισσότερο οι δημοσιογράφοι δεδομένων μας; Οι περισσότεροι εκπαιδευτές (78%) ανέφεραν ότι η εκπαίδευση στην οπτικοποίηση δεδομένων είχε τη μεγαλύτερη ζήτηση εφέτος. Αυτό ευθυγραμμίζεται επίσης με το εντονότερο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη δεξιοτήτων (57%). Και στις δύο περιπτώσεις, η ανάλυση δεδομένων έρχεται αμέσως μετά. Περίπου το 51% έχει δημοσιογραφικό υπόβαθρο, ενώ το 43% έχει μάθει πώς να κατανοεί τα δεδομένα μέσω οπτικοποίησης και ανάλυσης.
Η μηχανική μάθηση και η επεξεργασία δεδομένων είναι οι τομείς που απαιτούν τη μεγαλύτερη εκπαίδευση αλλά προσφέρουν τα λιγότερα. Ενώ περίπου οι μισοί από τους συμμετέχοντες ενδιαφέρονται να αποκτήσουν νέες δεξιότητες σε αυτούς τους τομείς, μόνο το ένα πέμπτο περίπου έχει λάβει την αντίστοιχη κατάρτιση.
Όπως συνέβη και πέρυσι, είναι αναγκαίο να υπάρξει μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των δεξιοτήτων που απαιτούνται από τους δημοσιογράφους δεδομένων και των δεξιοτήτων που αποκτούν. Στο μέσον βρίσκεται η μεγαλύτερη ανάγκη για νέους εκπαιδευτικούς.
9. Η πλειονότητα των δημοσιογράφων δεδομένων (50%) καλύπτει θέματα εθνικής σημασίας και περισσότεροι από τους μισούς (53%) καλύπτουν πολιτικά και κυβερνητικά θέματα
Πάνω από τους μισούς δημοσιογράφους δεδομένων καλύπτουν κυβερνητικά και πολιτικά θέματα (53%), επιβεβαιώνοντας ότι ο τομέας αυτός είναι ο πιο κοινός στη δημοσιογραφία δεδομένων για δεύτερη συνεχή χρονιά. Ακολουθούν το περιβάλλον (46%) και οι επιχειρήσεις (42%).
Σε σύγκριση με την περσινή χρονιά, ο αριθμός των συμμετεχόντων που κάλυπταν τον τομέα της υγείας μειώθηκε (-5 ποσοστιαίες μονάδες διαφορά), κάτι που υποδηλώνει μια κάμψη της κάλυψης της πανδημίας. Από την άλλη πλευρά, ένα ευρύ φάσμα λιγότερο σημαντικών θεμάτων κερδίζει έδαφος στη δημοσιογραφία δεδομένων, με το κλίμα, την ενέργεια, την εκπαίδευση και την αρθρογραφία να προηγούνται (διαφορά 3 ποσοστιαίων μονάδων για το καθένα).
10. Οι δημοσιογράφοι δεδομένων εργάζονται για διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης
Όσον αφορά τα μέσα δημοσίευσης που χρησιμοποιούν οι δημοσιογράφοι δεδομένων, τα πρώτα τρία είναι ψηφιακά: σχεδόν οι μισοί εργάζονται σε κάποιο αποκλειστικά διαδικτυακό ψηφιακό μέσο, ενώ το 39% εργάζεται σε έντυπα ή ραδιοτηλεοπτικά μέσα που διαθέτουν ιστότοπο. Το 29% χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να κοινοποιήσει τη δουλειά του. Μόνο ένας στους δεκαεπτά εργάζεται σε έντυπες εφημερίδες ή περιοδικά, ενώ ένας στους δέκα εργάζεται στην τηλεόραση ή στο ραδιόφωνο.
Η συντριπτική πλειονότητα των συμμετεχόντων (56%) εργάζεται για ένα μόνο μέσο. Ο πιο συχνός συνδυασμός πολλαπλών απαντήσεων που είδαμε ήταν ο συνδυασμός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης ή μέσα ενημέρωσης που έχουν τόσο έντυπη/τηλεοπτική-ραδιοφωνική όσο και ψηφιακή παρουσία.
Μετάφραση: Εβίτα Λύκου
To παρόν είναι αποτέλεσμα μετάφρασης στα ελληνικά από το iMEdD Lab. Το πρωτογενές άρθρο δημοσιεύθηκε από την Andrea Abellán στο datajournalism.com, στις 15 Φεβρουαρίου 2023, υπό τον τίτλο «Top 10 Insights From Our 2022 State of Data Journalism Survey», και είναι διαθέσιμο εδώ. Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την έρευνα του datajournalism.com για την κατάσταση της δημοσιογραφίας δεδομένων το 2022 στο datajournalism.com/survey/2022/.
