Ζωή σε πολιορκία
Γιώργος Μουτάφης – Διαλείμματα “κανονικότητας” στο Κίεβο οταν οι σειρήνες σιωπούν
Είναι δύσκολο να παρακολουθεί κανείς τις ειδήσεις σχετικά με τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ειδικά αν δεν είναι ήδη εξαιρετικά ενημερωμένος για την κατάσταση. Η στροφή προς το Twitter μπορεί να είναι αυτόματη αντίδραση, αλλά δεν βοηθάει απαραίτητα τόσο πολύ: Η μη-χρονολογημένη από προεπιλογή σειρά εμφάνισης σημαίνει ότι οι ειδήσεις παρουσιάζονται ανακατεμένες (για να το διορθώσετε αυτό, εάν το επιθυμείτε, πατήστε εδώ). Οι απόψεις είναι δυσανάλογα περισσότερες των ανθρώπων που βρίσκονται επί τόπου και ενημερώνουν. Την Τετάρτη, πολλοί χρήστες του Twitter που δημοσίευσαν βίντεο από την Ουκρανία – συμπεριλαμβανομένων μεγάλων λογαριασμών όπως το @Conflicts – ανακάλυψαν ότι οι λογαριασμοί τους ήταν μπλοκαρισμένοι ή κλειδωμένοι, μια κίνηση που το Twitter αναφέρει ότι ήταν λάθος.
Σε στιγμές όπως αυτή, «η δύναμη του Twitter ως πλατφόρμα ενίσχυσης και συνιστώμενης πηγής ειδήσεων υποχωρεί», αναφέρει ο Jeremy Littau, Αναπληρωτής Καθηγητής Δημοσιογραφίας και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Lehigh. “Δεν είναι ότι δεν υπάρχει δημοσιογραφική κάλυψη. Είναι δυσκολότερη η δυνατότητα του να τη βρεις. Έχω στη διάθεσή μου ένα συνονθύλευμα εμπειρογνωμοσύνης και εμπρηστικών άρθρων από εμπειρογνώμονες από το πουθενά και ανθρώπους που κάνουν αναρτήσεις με την Ουκρανική σημαία. Είναι πολλά και σε αυτές τις στιγμές θεωρώ ότι δυσκολευόμαστε να ξεσκαρτάρουμε αυτόν τον όγκο πληροφοριών».
Ο Kyiv Independent, ένας Αγγλόφωνος Ουκρανικός ειδησεογραφικός ιστότοπος ηλικίας τριών μηνών, που ξεκίνησε από πρώην δημοσιογράφους της Kyiv Post αφότου το εν λόγω μέσο ενημέρωσης έκλεισε προσωρινά – και έκτοτε ξαναξεκίνησε τη λειτουργία του – χρησιμοποιεί το emoji του κεραυνού προκειμένου να βοηθήσει τους αναγνώστες να διακρίνουν γρήγορα τα tweets με έκτακτη ενημέρωση από τα λοιπά tweets:
Συγκεντρώσαμε κάποιες πηγές για να σας βοηθήσουμε να ενημερωθείτε αξιόπιστα σχετικά με το τί συμβαίνει. Ο εν λόγω κατάλογος ενημερώνεται διαρκώς.
Λίστες Twitter
Κάποιοι έχουν καταρτίσει λίστες στο Twitter με άτομα για να ακολουθήσετε. Εντούτοις, μια προειδοποίηση: «Μην εμπιστεύεστε απαραίτητα όσους κάνουν τα περισσότερα retweets. Κάποιοι κινούνται ταχύτατα και ίσως δεν ελέγχουν τις πληροφορίες τόσο καλά», έγραψε στο Twitter η Kate Starbird, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ανθρωποκεντρικού Σχεδιασμού και Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. «Λάθη συμβαίνουν. Μην επιτρέψετε στο δικό τους λάθος να γίνει δικό σας λάθος και να αναπαραχθεί μέσω του δικτύου σας» (Για παράδειγμα), (Για παράδειγμα).
Από την Jane Lytvynenko, ανώτερη ερευνήτρια στο Technology and Social Change Project στο Shorenstein Center της Σχολής Κέννεντυ του Χάρβαρντ, η οποία κατάγεται από την Ουκρανία:
Από το δημοσιογράφο του CNN, Daniel Dale:
Από τον Josh Marshall, συντάκτη και εκδότη του Talking Points Memo:
Από τη Rebecca Shabad, πολιτική ανταποκρίτρια του NBC News:
Αγγλόφωνο κανάλι Telegram
Άνοιγμα paywalls / προϊόντα σε δωρεάν διάθεση
Οι Financial Times κατάργησαν την πρόσβαση έναντι πληρωμής σε σχέση με την κάλυψη της κατάστασης στην Ουκρανία.
Η Σουηδική Svenska Dagbladet επέτρεψε την ελεύθερη πρόσβαση στις απευθείας μεταδόσεις.
Η γερμανική εφημερίδα Zeit κατήργησε το paywall σε όλη την ιστοσελίδα της για τους αναγνώστες στη Ρωσία και την Ουκρανία.
Η Kyiv Post και η Kyiv Independent δεν έχουν paywall (Η Kyiv Independent διαθέτει την πλατφόρμα Patreon και την GoFundMe).
To NewsWhip προτίθεται να διαθέσει το Spike, την πιο εξελιγμένη έκδοση του αρχικού, δωρεάν σε ορισμένες ομάδες (Μπορείτε να αναζητήσετε πληροφορίες, κτλ για την πρόσβαση στο προϊόν παρακάτω).
Podcasts και newsletters
To NPR ξεκίνησε το Κράτος της Ουκρανίας, ένα podcast που ενημερώνεται αρκετές φορές μέσα στην ημέρα.
Οι New York Times διαθέτουν ένα newsletter για τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας που αποστέλλεται μέσω email το απόγευμα.
Trackers
Η Γερμανική μη-κερδοσκοπική αίθουσα τύπου ερευνητικής δημοσιογραφίας Correctiv καθιέρωσε έναν ιχνηλάτη κυρώσεων, ο οποίος ενημερώνεται καθημερινά, με όλες τις κυρώσεις που επιβάλλονται έναντι της Ρωσίας. Διατίθεται στη Γερμανική και την Αγγλική γλώσσα.
Σχετικό Άρθρο: https://www.niemanlab.org/2022/03/track-sanctions-russia/?relatedstory
Το Technology and Social Change Project στο Shorenstein Center της Σχολής Κέννεντυ του Χάρβαρντ παρακολουθεί «τις κινήσεις μεγάλων τεχνολογικών επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων με σκοπό τον περιορισμό της ροής της παραπληροφόρησης. Αυτή περιλαμβάνει την κρατικά υποστηριζόμενη παραπληροφόρηση και την απομάκρυνση περιεχομένου κατ’ εντολή των κυβερνήσεων, καθώς άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο συρρέουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να λάβουν ενημερώσεις της ταχέως εκτυλισσόμενης βίας». Ενημερώνεται σε καθημερινή βάση.
Έλεγχος γεγονότων και διάψευση
Η διεθνής συλλογική ομάδα ερευνητικής δημοσιογραφίας Bellingcat διατηρεί ένα φύλλο ελέγχου γεγονότων με αμφίβολους και διαψευσμένους ισχυρισμούς από τα μέτωπα της Ουκρανίας, σημειώνοντας «Πολλοί από τους πλέον δραματικούς ισχυρισμούς που μεταδόθηκαν από τα Ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ή τα φιλοαποσχιστικά κανάλια σχετικά με την Ουκρανική επίθεση τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να μην έχουν μεγάλη δόση αλήθειας. Αντιθέτως, κάποια βίντεο φαίνεται να συνιστούν κατάφωρες προσπάθειες παραπληφορόρησης».
Το Διεθνές Δίκτυο Ελέγχου Γεγονότων ξεκίνησε το #UkraineFacts, μια συλλογική προσπάθεια διάψευσης της παραπληροφόρησης σχετικά με την Ουκρανία.
Να προσέχετε τις απατηλές πολεμικές σελίδες του Instagram και τις ψευδείς πολεμικές ανταποκρίσεις, αναφέρει ο Taylor Lorenz:
O Hayden, που ισχυρίζεται ότι είναι ένας νέος 21 ετών από το Κεντάκι, λέει ότι αφότου έμαθε ότι ξέσπασε πόλεμος μέσα από τη σελίδα χιπ-χοπ του Instagram @Rap, είδε μια ευκαιρία. «Έτρεχε» ήδη μια δημοφιλή πολεμική σελίδα που ονομαζόταν @liveinafghanistan. Πιο πρόσφατα, τη μετονόμασε σε @newstruths και στράφηκε προς την ανάρτηση viral βίντεο με αμυδρά συντηρητικές τάσεις όπου πρωταγωνιστούν άνθρωποι που διαπράττουν κλοπές σε καταστήματα και με clips του Προέδρου Μπάιντεν.
Αλλά την Τετάρτη το βράδυ, ήταν πάλι περίοδος πολέμου, όποτε η σελίδα μετονομάστηκε σε @livefromukraine.
«Πραγματικά δεν ξέρω τι συμβαίνει με όλη αυτήν την πολιτική ένταση», λέει ο Hayden. «Προσπαθώ απλά να καταγράφω τι συμβαίνει». Οι μέθοδοι επαλήθευσης που χρησιμοποιεί περιλαμβάνουν συμπεράσματα από τα σχόλια στα βίντεο και ισχυρισμούς άλλων ανθρώπων ότι είναι ψευδή. «Πράγματι δεν μπορώ να τα επαληθεύσω μόνος μου» αναφέρει για τα βίντεο που ανεβάζει.
H Kayleen Devlin και η Olga Robinson από την ομάδα παρακολούθησης παραπληροφόρησης του BBC εξέτασαν κάποιες από τις τεχνικές που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να προσπαθήσει να διαδώσει γεγονότα υπέρ του Κρεμλίνου στα μέσα ενημέρωσης, για παράδειγμα:
Τις τελευταίες εβδομάδες, ορισμένα Ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης παρουσίασαν παραπλανητικές ειδήσεις σχετικά με τη διεθνή υποστήριξη προς την Ουκρανία, βασιζόμενες αποκλειστικά σε σχόλια χρηστών σε ιστότοπους Δυτικών μέσων ενημέρωσης.
Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων RIA Novosti στα τέλη Ιανουαρίου ισχυρίστηκε ότι οι «Βρετανοί» αναγνώστες της Daily Express υποστήριζαν την άποψη ότι η Ουκρανία δεν θα έπρεπε να τύχει υπεράσπισης, δεδομένου ότι η Ρωσία διαθέτει ισχυρότερη στρατιωτική παρουσία στην περιοχή από το ΝΑΤΟ.
Ένα άλλο άρθρο ανέφερε ότι οι αναγνώστες κορόϊδευαν το στρατιωτικό δυναμικό της Ουκρανίας.
Υπήρξαν επίσης ανησυχίες ότι τα τρολς υπέρ του Κρεμλίνου, χρησιμοποιώντας ψεύτικους λογαριασμούς, έχουν στοχεύσει Βρετανικούς και άλλους ξένους ιστότοπους ενημέρωσης, προκειμένου να προωθήσουν Ρωσικά συμφέροντα.
Έρευνα του Ινστιτούτου Ερευνών για το Έγκλημα και την Ασφάλεια του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ του προηγούμενου έτους διαπίστωσε ότι οι ενότητες σχολίων από 32 επιφανείς ιστότοπους ενημέρωσης σε 16 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Daily Express, είχαν γίνει στόχος των τρολ υπέρ του Κρεμλίνου.
Σύμφωνα με ερευνητές, τα σχόλιά τους κατά της Δύσης και υπέρ της Ρωσίας χρησιμοποιούνταν στη συνέχεια ως βάση για ειδήσεις στα Ρωσόφωνα μέσα ενημέρωσης.
H πλατφόρμα ασφαλούς ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram «υπήρξε ο βασικός φορέας για την παραπληροφόρηση σχετικά με την εισβολή», σημειώνει το Foreign Policy:
Η Τelegram μπορεί να είναι ένας δίαυλος κοινωνικής δικτύωσης αρκετά περιθωριακού χαρακτήρα στη Δύση, αλλά – σε αντίθεση με το Twitter, το Facebook και το YouTube – πρόκειται για μια χωρίς περιορισμούς προπαγανδιστική εκστρατεία με την υποστήριξη του κράτους στη Ρωσία, όπου παραμένει δημοφιλής. Για παράδειγμα, ο Ρωσικός κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας RT έχει περισσότερους από 200.000 ακολούθους στην πλατφόρμα.
Το μέγεθος της παραπληροφόρησης που προέρχεται από την Telegram ήταν αρκετά σημαντικό ώστε να δικαιολογήσει δήλωση από το φορέα καταπολέμησης της παραπληροφόρησης της Ουκρανικής κυβέρνησης την Πέμπτη, η οποία αποκάλεσε το έργο αυτών των διαύλων «τρομοκρατία της πληροφορίας». Ενώ ελάχιστα Αγγλόφωνα κανάλια βρίσκονταν στη λίστα εκείνων που η κυβέρνηση έχει επισημάνει ως επικίνδυνα, μολονότι κάποια εξ αυτών έχουν δεκάδες χιλιάδες ακολούθους, η δήλωση εντούτοις τονίζει το φόβο του Κιέβου ότι η Telegram παρέχει έναν αποκλειστικό αγωγό φιλορωσικής προπαγάνδας.
Ζωντανές Μεταδόσεις (Livestreams)
H Lytvynenko έγραψε για το The Atlantic σχετικά με την παρακολούθηση μιας ζωντανής μετάδοσης του Reuters από την πλατεία Μαϊντάν στο Κίεβο:
Η αναμετάδοση στη Μαϊντάν διαφέρει από όλο το «χαμό». Τίποτα δεν είναι ψευτικο εδώ. Δεν υπάρχει αλγόριθμος. Και μόλις κρύψω τη ζωντανή συνομιλία, δεν υπάρχει καν συζήτηση να αναλύσω. Δεν είναι μια οθόνη μπροστά στην οποία οι αυθεντίες της τηλεόρασης συζητούν την επόμενη κίνηση της Ρωσίας. Η ζωντανή μετάδοση δεν προσπαθεί να με πείσει για τίποτα. Απλώς μου παρουσιάζει τα πράγματα ακριβώς όπως είναι.
Χάρτες
Η Lisa Charlotte Muth από το Datawrapper έχει μια σειρά από χάρτες που έχουν δημιουργήσει δημοσιογράφοι γραφικών απεικονίσεων.
Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι οι χάρτες μπορεί και να μην είναι ο τελειότερος τρόπος για να παρακολουθήσει κανείς τι συμβαίνει:
Μεταφράσεις
Οι New York Times μεταφράζουν κάποια από τα άρθρα τους σχετικά με τη Ρωσία και την Ουκρανία στα Ισπανικά.
Το παρόν άρθρο είναι μετάφραση του πρωτότυπου άρθρου που μπορείτε να βρείτε εδώ.
