Πόλεμος στην Ουκρανία: Ζωές δημοσιογράφων σε κίνδυνο

Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αρκετά συνεργεία μέσων ενημέρωσης έχουν δεχθεί πυρά, ενώ κάποιοι δημοσιογράφοι έχουν τραυματιστεί από πυροβολισμούς. Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) επαναλαμβάνουν την έκκλησή τους προς τις ρωσικές και τις ουκρανικές αρχές να συμμορφωθούν με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους ως προς την εγγύηση της ασφάλειας των δημοσιογράφων στο πεδίο και προτρέπουν τους δημοσιογράφους να επιδεικνύουν τη μέγιστη δυνατή προσοχή.

Ο Ελβετός φωτογράφος Guillaume Briquet είδε τις σφαίρες να περνούν λίγα εκατοστά πάνω από το κεφάλι του, μετά την επίθεση που φέρεται να δέχτηκε από Ρώσους καταδρομείς, λίγο αφότου πέρασε ένα ουκρανικό σημείο ελέγχου σε δρόμο προς την πόλη Μικολάιβ στις 6 Μαρτίου, ενώ κάλυπτε τη ρωσική προέλαση στην περιοχή. Παρόλο που, τόσο το αυτοκίνητό του, όσο και το αλεξίσφαιρο γιλέκο του έφεραν εμφανώς την ένδειξη “Press”, ο έμπειρος πολεμικός ανταποκριτής δέχθηκε επίθεση από στρατιώτες, οι οποίοι του έκλεψαν 3.000 ευρώ και εξοπλισμό.

“Όπως δείχνει ξεκάθαρα αυτό το περιστατικό, οι δημοσιογράφοι που βρίσκονται στο πεδίο της μάχης μπαίνουν στο στόχαστρο των ενόπλων, παρά τους κανονισμούς που υπαγορεύουν την προστασία των δημοσιογράφων”, δήλωσε η Jeanne Cavelier, επικεφαλής του γραφείου του RTF σε Ανατολική Ευρώπη και Κεντρική Ασία. “Είναι άμαχοι, που ενημερώνουν τον κόσμο για την εξέλιξη των μαχών. Πρέπει να μπορούν να εργάζονται με ασφάλεια. Ως εκ τούτου, καλούμε όλες τις πλευρές να δεσμευτούν άμεσα για την προστασία των δημοσιογράφων στο πεδίο της μάχης, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Συνιστούμε επίσης στους δημοσιογράφους να επιδεικνύουν τη μέγιστη δυνατή προσοχή ενόψει των πολλαπλών επιθέσεων από Ρώσους κομάντος που πραγματοποιούν αναγνωριστικές αποστολές”.

4 δημοσιογράφοι τραυματίστηκαν από πυροβολισμούς 

Σύνοψη των επιθέσεων κατά δημοσιογράφων και μέσων ενημέρωσης στην Ουκρανία από τις 24 Φεβρουαρίου 2022 

Υπό ρωσικά πυρά

“Ήταν στα 50 μέτρα απόσταση”, είπε ο Briquet στο RSF, ο οποίος τραυματίστηκε στο πρόσωπο και στο χέρι από θραύσματα γυαλιού που εκτοξεύτηκαν από το παρμπρίζ του. “Ήθελαν ξεκάθαρα να με σκοτώσουν. Αν δεν είχα σκύψει, θα είχα χτυπηθεί. Έχω ξαναδεχθεί πυροβολισμούς σε άλλες εμπόλεμες ζώνες, αλλά αυτό δεν το έχω ξαναδεί. Οι δημοσιογράφοι χωρίς πολεμική εμπειρία που ταξιδεύουν στη χώρα διατρέχουν θανάσιμο κίνδυνο”. 

Ένα συνεργείο του παναραβικού τηλεοπτικού σταθμού Al-Araby TV με έδρα το Λονδίνο – συγκεκριμένα, ο δημοσιογράφος Adnan Can και ο εικονολήπτης Habip Demirci – δέχθηκε ρωσικά πυρά στην πόλη Ιρπίν, ένα προάστιο του Κιέβου, στις 6 Μαρτίου. Οι πυροβολισμοί στόχευαν το αυτοκίνητό τους, παρόλο που έφερε μια λευκή σημαία και τη ένδειξη “Press”. Έχοντας παγιδευτεί σε μια πόλη που είχε μετατραπεί σε πεδίο συγκρούσεων, οι δύο δημοσιογράφοι αναγκάστηκαν να κρυφτούν με τους κατοίκους. 

Ένα τηλεοπτικό συνεργείο του βρετανικού Sky News – αποτελούμενο από τέσσερις Βρετανούς και έναν Ουκρανό δημοσιογράφο – δέχθηκε πυρά από ρωσική μονάδα αναγνώρισης, ενώ κατευθυνόταν προς την πόλη Μπούχα στα περίχωρα του Κιέβου, την τέταρτη ημέρα της εισβολής (28 Φεβρουαρίου). Ο επικεφαλής του συνεργείου, ο δημοσιογράφος Stuart Ramsay, τραυματίστηκε από σφαίρα στη μέση, ενώ ο εικονολήπτης Richie Mockler δέχθηκε δύο σφαίρες στο αλεξίσφαιρο γιλέκο. Όταν φώναξαν ότι ήταν δημοσιογράφοι και είδαν ότι οι πυροβολισμοί συνεχίζονταν παρά τις ενδείξεις Τύπου στα αλεξίσφαιρα γιλέκα τους, τα μέλη του συνεργείου αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το όχημά τους και να τρέξουν να καλυφθούν. 

Τετ-α-τετ με τον θάνατο 

Ο Vojtech Bohac και η Majda Slamova, δύο Τσέχοι δημοσιογράφοι που έκαναν ρεπορτάζ για το Voxpot, και δύο Ουκρανοί δημοσιογράφοι της Central TV στάθηκαν περισσότερο τυχεροί στη διάρκεια παρόμοιου περιστατικού, όταν ταξίδευαν με αυτοκίνητο στο Makariv, μια άλλη πόλη στα περίχωρα του Κιέβου, στις 3 Μαρτίου. Κατάφεραν να διαφύγουν χωρίς τραυματισμούς, έχοντας δεχθεί πυρά με καλάσνικοφ από Ρώσους στρατιώτες, σύμφωνα τα μέσα ενημέρωσης τους. 

“Λίγα εκατοστά παραδίπλα, και αυτό το τραύμα στον ώμο θα μου είχε κοστίσει τη ζωή”, δήλωσε ο Δανός δημοσιογράφος Stefan Weichert στο RSF. Τώρα νοσηλεύεται σε νοσοκομείο της Δανίας μαζί με τον συνάδελφό του Emil Filtenborg Mikkelsen, ο οποίος υπέστη τέσσερα τραύματα από πυροβόλο όπλο στην ίδια επίθεση. Οι δύο δημοσιογράφοι της δανέζικης εφημερίδας Ekstra-Bladet τραυματίστηκαν στη βορειοανατολική πόλη Οχτίρκα στις 26 Φεβρουαρίου. “Ο ένοπλος, τον οποίο δεν μπορέσαμε να αναγνωρίσουμε, βρισκόταν περίπου 15 μέτρα πίσω από το αυτοκίνητό μας” δήλωσε ο Weichert. “Είναι αδύνατο να μην είδε την ένδειξη “Press” που ήταν απολύτως ευδιάκριτη πάνω στο αυτοκίνητό μας”.

Βομβαρδισμοί σε 4 τηλεοπτικούς πύργους

Εκτός από τις βολές με πραγματικά πυρά κατά δημοσιογράφων, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν “χτυπήσει” κεραίες τηλεπικοινωνιών για να μπλοκάρουν τη μετάδοση ουκρανικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών εκπομπών. Τέσσερις ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί πύργοι – σε Κίεβο, Κορόστεν, Λισικάνσκ και Χάρκοβο – έγιναν στόχοι ρωσικών επιθέσεων, με αποτέλεσμα να “πέσει μαύρο” σε τουλάχιστον 32 τηλεοπτικά κανάλια και δεκάδες εθνικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς. Ο Evgeny Sakun, εικονολήπτης του τοπικού τηλεοπτικού καναλιού Kyiv Live, βρισκόταν στον πύργο του Κιέβου την ώρα της επίθεσης και σκοτώθηκε υπό συνθήκες που διερευνά το RSF.

Η Ουκρανία κατατάσσεται στην 97η θέση μεταξύ 180 χωρών στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου του RSF για το 2021, ενώ η Ρωσία στην 150η θέση.

Το παρόν άρθρο είναι μετάφραση του πρωτότυπου άρθρου που μπορείτε να βρείτε εδώ.

Μετάφραση: Ανατολή Σταυροπουλοπούλου