Ένας Παλαιστίνιος φτάνει στην Ελλάδα και ζητά πολιτικό άσυλο. Ισχυρίζεται ότι διώκεται από τη Χαμάς. Τo iMEdD απέκτησε πρόσβαση στον φάκελο της υπόθεσης.
Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε από την ομάδα του iMEdD και είναι διαθέσιμο για αναδημοσιεύση με άδεια Creative Commons.
– Είστε έτοιμος; – Πρώτα ο θεός. – Έχετε κάποια έγγραφα που θα θέλατε να καταθέσετε; – Εδώ υπάρχουν κοινοποιήσεις που μου έστειλε η οργάνωση Χαμάς. Επίσης, υπάρχει ένα έγγραφο που δηλώνει ότι είμαι καταζητούμενος από τη Χαμάς […] Και αυτή είναι η παλαιστινιακή ταυτότητα από τη Γάζα.
Η ιστορία εξελίσσεται τον Δεκέμβριο του 2017, δηλαδή σε ανύποπτο χρόνο, πολύ μακριά από τη σημερινή πολεμική σύγκρουση. Ένας νεαρός Παλαιστίνιος, γεννημένος στη Λωρίδα της Γάζας, ισχυρίζεται ότι διώκεται από τη Χαμάς και ζητά διεθνή προστασία από την Ελλάδα. Η συνέντευξη με τον χειριστή της Υπηρεσίας Ασύλου κράτησε 170 λεπτά. Καταγράφηκε ηχητικά και ήταν παρών διερμηνέας της αραβικής γλώσσας. Από τον φάκελο, στον οποίο απέκτησε πρόσβαση το iMEdD, αποκαλύπτονται λιγότερο γνωστές πτυχές της κρίσης, στην οποία σήμερα έχει στραμμένο το βλέμμα η διεθνής κοινή γνώμη.
Ο νεαρός Παλαιστίνιος -τα στοιχεία του είναι στη διάθεση του iMEdD -είπε ότι είχε έναν ανήλικο γιο, που ζούσε με τη μητέρα του στη Γάζα. – Πότε επικοινωνήσατε τελευταία φορά με τη σύζυγό σας; – Πριν μπω, όταν ήμουν κάτω. Ήταν από τις πρώτες, εισαγωγικές κουβέντες στο πρακτικό που συντάχθηκε. Αμέσως μετά, η συνέντευξη κορυφώθηκε απότομα. – Φυλακίστηκα και βασανίστηκα από τη Χαμάς για πρώτη φορά το 2014. – Για ποιον λόγο; – Δεν είχαν κάτι εναντίον μας, μόνο που ήθελαν να εκτοξεύουν πυραύλους από το σπίτι μας κι εγώ αντιστάθηκα και τους είπα ότι εμείς έχουμε οικογένεια και παιδιά […] Οποιοσδήποτε πύραυλος βγει από τον κύκλο της περιοχής του σπιτιού, κατευθείαν τα ισραηλινά αεροπλάνα έρχονται και βομβαρδίζουν το σπίτι μας.
Το καλοκαίρι του 2014, τη χρονιά που ο νεαρός Παλαιστίνιος στην Υπηρεσία Ασύλου είπε ότι φυλακίστηκε για πρώτη φορά από μαχητές της Χαμάς, είχαν ξεσπάσει οι πιο πολύνεκρες συγκρούσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστίνιων για δεκαετίες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, στην εν λόγω κρίση, που διήρκεσε επτά εβδομάδες, έχασαν τη ζωή τους 2.300 Παλαιστίνιοι και άλλοι 17.000 τραυματίστηκαν.
Ο χειριστής στην Υπηρεσία Ασύλου επέμεινε στο συγκεκριμένο χρονικό σημείο της αφήγησης. – Για ποιον λόγο επέλεξαν το σπίτι σας για να εκτοξεύουν πυραύλους; – Διαμένουμε σε μια περιοχή που γύρω έχει δέντρα, είναι απομονωμένη από την πόλη και τον οικισμό. Έκτοτε θεωρήθηκε εχθρός της αντίστασης, πράκτορας και κατάσκοπος, όπως χαρακτηριστικά είπε. Τού απαγόρευσαν να βγαίνει από το σπίτι και τον απείλησαν ότι αν τον έβλεπαν στον δρόμο, θα τον πυροβολήσουν στα πόδια. Τουλάχιστον δύο φορές, όπως είπε, μπήκαν στο σπίτι του και τον συνέλαβαν.– Σας έχει απαγγελθεί κάποια κατηγορία; – Έβαλαν ότι στάθηκα απέναντι στην αντίσταση.
Στο πρακτικό καταγράφεται ότι ο Παλαιστίνιος φυλακίστηκε οκτώ ή εννιά φορές. – Κάναμε διαδηλώσεις κατά της Χαμάς, είπε. – Κάποιες φορές ήταν ενάντια στη διακοπή ρεύματος, για την ακρίβεια κι επίσης ενάντια στην πολιτική και τη συμπεριφορά απέναντί μας ως νέους και ως κατοίκους της Γάζας […]
Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι βασανίστηκε όσο παρέμεινε φυλακισμένος. – Μας έβγαζαν τα παπούτσια μας και μας έπιαναν ένας από αυτό το πόδι και ένας από το άλλο και μας χτυπούσαν εκεί. Μας χτυπούσαν με μεγάλο αριθμό από ξυλιές – 50, 80, 90 φορές στις πατούσες μας. Μετά το ξύλο, μας έβαζαν να χοροπηδάμε, ώστε να μην εγκλωβιστεί το αίμα στα πόδια μας. Άλλες φορές μας κρεμάγανε, δηλαδή υπήρχαν κάτι αλυσίδες από το ταβάνι, μας έβαζαν τα χέρια πίσω από την πλάτη και ίσα που ακουμπούσαν οι άκρες των ποδιών μας στο πάτωμα.
Ο χειριστής επέμεινε. – Αφού ήσασταν τόσο μεγάλος κίνδυνος για εκείνους, γιατί σας άφηναν να φύγετε κάθε φορά; ρώτησε.- Δεν υπήρχε κάποιου είδους δίκη εναντίον μου. Δηλαδή, έρχονταν, μας έπαιρναν, μας βασάνιζαν, μας χτυπούσαν και μετά μας άφηναν.
Σε άλλο σημείο πιο κάτω, σύμφωνα πάντα με το πρακτικό της συνέντευξης στην Υπηρεσία Ασύλου, ο νεαρός Παλαιστίνιος ισχυρίστηκε ότι τραυματίστηκε στο πόδι από πυροβολισμούς. – Τι είχε συμβεί;, ρώτησε ο χειριστής. – Η διαδήλωση. Έγιναν κάποιες βλασφημίες, “να παρατήσετε την κυβέρνηση, αφήστε τη Γάζα” […] Κατέβασαν τον στρατό της Χαμάς και άρχισαν να μας πυροβολούν. – Μπορείτε να μου πείτε την ημερομηνία αυτής της διαδήλωσης; – Ήταν 2 ή 3 Μαΐου 2016.
Ο Παλαιστίνιος είπε ότι πέρασε από τη Ράφα στην Αίγυπτο, όπου έζησε περίπου εννέα μήνες κι έπειτα ταξίδεψε -με βίζα που εκδόθηκε για ιατρικούς λόγους- στην Τουρκία, πριν περάσει τελικά στη Σάμο. Ο χειριστής ρώτησε για το χρονικό σημείο της φυγής από τη Γάζα. – Ποιο ήταν το καθοριστικό γεγονός που σας έκανε να φύγετε; – Το κυνήγι μου από τη Χαμάς. – Είχατε κάποιο πρόβλημα κατά την έξοδό σας από την Παλαιστίνη; – Δεν κατάλαβα. – Όταν φύγατε, δε σας έγινε κάποιος έλεγχος; – Όχι. Από πού φύγατε; Από το πέρασμα της Ράφα, τη στεριά. – Εκεί δε σας κοίταξαν το διαβατήριο και έγγραφα σας; – Αυτά τα έγγραφα; – Ό,τι είχατε πάνω σας. – Είχα για αυτούς μόνο το διαβατήριο.
Ο χειριστής ρώτησε ξανά. – Δεν καταλαβαίνω. Πώς, ενώ ήσασταν καταζητούμενος και ήξεραν για εσάς, δε σας σταμάτησαν όταν φεύγατε; – Τα προβλήματά μου όλα ήταν με το Κασάμ, που είναι ένα είδος στρατού που ανήκε στη Χαμάς […] Ύστερα, το πέρασμα αυτό είναι μακριά από την περιοχή που ήμουν. Και βέβαια, δε βάζουν τα ονόματα, δε δημοσιεύουν τα ονόματα που καταζητούνται από τη Χαμάς, αλλά αυτών που καταζητούνται για την εξουσία. – Τι εννοείτε με αυτό; – Η εξουσία ή η αστυνομία είναι που κυβερνάει τη Λωρίδα. Υπάρχουν για παράδειγμα οι υπάλληλοι στα περάσματα, που είναι κάποιο είδος δουλειάς και υπάρχει και η Χαμάς που είναι αποκομμένη από αυτούς.
Ο άντρας που δεχόταν τις εξαντλητικές ερωτήσεις στο γραφείο της Υπηρεσίας Ασύλου στη Σάμο, πιστοποιήθηκε ότι γεννήθηκε στη Λωρίδα της Γάζας, στις κατασκηνώσεις Al Bouraig. – Πότε πήγατε στη Γάζα; – Εμείς το ‘48 ήμασταν μέσα στη μπλε γραμμή που ήταν η γη των παππούδων μας και όταν μπήκαν οι Εβραίοι σε αυτήν τη γη, μεταναστεύσαμε στη Γάζα. Και άρχισαν να μας αποκαλούν μετανάστες. Υπάρχουν, δηλαδή, (σσ: άτομα) στη Λωρίδα της Γάζας που διαμένουν εκεί εξαρχής και άτομα που μετανάστευσαν και πήγαν στη Γάζα.
Μετά από ένα διάλειμμα 25 λεπτών, στο πρακτικό αποτυπώνονται ονόματα οργανώσεων και προσώπων που ακούγονται τις τελευταίες εβδομάδες στις πολεμικές ανταποκρίσεις. – Μου είπατε ότι το έγγραφο που καταθέσατε είναι από την Tahrir-Fatah (εκ παραδρομής στο πρακτικό σημειώνεται λανθασμένα Tahrir-Hamas). Ήσασταν μέλος σε αυτήν την ομάδα; -Δεν ήμουν μέλος, ήμουν υποστηρικτής. Πριν από το 2007 ήταν οι υπεύθυνοι για τη Γάζα με επικεφαλής τον Mahmoud Abbas […] – Πώς σε έναν απλό υποστηρικτή δόθηκε αυτή η βεβαίωση που μας φέρατε; – Υπήρχαν κάποιοι φίλοι μου, τους ζήτησα αυτό το χαρτί γιατί ήξεραν ότι είμαι καταζητούμενος από το Κίνημα Χαμάς και ότι με καταδιώκει.
Η συνέντευξη στην Υπηρεσία Ασύλου ολοκληρώθηκε μετά από περίπου τρεις ώρες. – Θα μπορούσατε να μείνετε σε κάποια άλλη περιοχή της Παλαιστίνης; ρώτησε ο χειριστής, για να λάβει αρνητική απάντηση. – Για ποιον λόγο; – Εμείς, οι κάτοικοι της Γάζα, απαγορεύεται να βγούμε στη Δυτική όχθη. Και αν ξαναγυρίσω ή ξαναζήσω στη Γάζα, θα ζήσω την υπόλοιπη ζωή μου σκόρπιος. – Με τη λέξη “σκόρπιος” τι εννοείτε; Θα κρύβομαι από ένα σπίτι στο άλλο, θα μένω σε σπίτια για μικρό χρονικό διάστημα και μετά θα μετακινούμαι σε άλλο σπίτι.
Η απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου βγήκε έναν μήνα αργότερα, τον Γενάρη του 2018. Η υπηρεσία έκρινε ότι «οι ισχυρισμοί του αιτούντος διέθεταν εσωτερική και εξωτερική συνοχή […] Η παρουσίαση των γεγονότων υπήρξε σε κάποια σημεία συγκεχυμένη, ωστόσο, ο τρόπος αφήγησης του αιτούντος μαρτυρούσε τον βιωματικό χαρακτήρα των όσων εξιστορούσε», όπως σημειώνεται.
Στην απόφαση γίνεται σύγκριση των ονομάτων των περιοχών, των πόλεων και των οργανώσεων που αναφέρθηκαν στη συνέντευξη. Επιπλέον, ελέγχθηκαν μία προς μία οι ημερομηνίες μεγάλων διαδηλώσεων και επεισοδίων στη Γάζα. Οι αναφορές ταυτίζονταν. Η Υπηρεσία Ασύλου, εκτός από ανοιχτές πηγές (διαδίκτυο, ΜΜΕ) επικαλείται αναφορές του ΟΗΕ για την ακρίβεια των γεγονότων στη Γάζα, κι επίσης ενημερωτικά σημειώματα οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, παρατηρητηρίων για τη Μέση Ανατολή, ακόμη και αναφορές ξένων πρεσβειών.
Σημαντικό μέρος των πληροφοριών αντλήθηκε από την αναφορά των Ηνωμένων Εθνών Gaza – 10 years later (2017). «Το Ισραήλ συνεχίζει να έχει υπό πλήρη έλεγχο όλες τις κινήσεις ανθρώπων και αγαθών από και προς τη Γάζα από τη θάλασσα, τον αέρα και το έδαφος, με εξαίρεση τα 12 χλμ. της Λωρίδας των συνόρων με την Αίγυπτο», σημειώνεται στην αναφορά. «Οι περιορισμοί στην ελευθερία κίνησης που επιβάλλονται από το Ισραήλ στον πληθυσμό της Γάζας έχουν σταδιακά γίνει πιο αυστηροί κατά τις τελευταίες δεκαετίες υπό τις συνθήκες της μονόπλευρης αποδέσμευσης το 2005, την ανακατάληψη από τη Χαμάς τον Ιούνιο του 2007 καθώς και τις συνεχόμενες επιθέσεις με πυραύλους της Χαμάς στο Ισραήλ».
Στην ίδια αναφορά του ΟΗΕ σημειώνεται ότι ισραηλινή κυβέρνηση ανακήρυξε τη Γάζα εχθρικό έδαφος και τελικά προχώρησε σε πλήρη αποκλεισμό. «Πολλά από αυτά τα μέτρα είναι αντίθετα προς το διεθνές δίκαιο με την έννοια ότι ποινικοποιούν ολόκληρο τον πληθυσμό της Γάζας χωρίς να δίνεται έμφαση στην ατομική ευθύνη και έτσι αυτό να ισοδυναμεί με συλλογική τιμωρία […[ Ένα επιπλέον εμπόδιο στην ελευθερία κίνησης είναι η στρατιωτική επάνδρωση της Γάζας από τη Χαμάς και άλλες στρατιωτικές ομάδες», σημειώνεται.
Και πιο κάτω: «Μετά την κατάληψη της Γάζας τον Ιούνιο του 2007, η Χαμάς ξεκίνησε μία καμπάνια, η οποία στόχευε στην εγκαθίδρυση της εξουσίας της διαμέσου της αναμόρφωσης εξοπλισμών ασφαλείας και της εξουδετέρωσης των αντιπάλων της. Έκτοτε η Χαμάς έχει διαπράξει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων απαγορεύσεις στην ελευθερία έκφρασης, συνεταιρισμού και συνάθροισης καθώς και σειρά αυθαίρετων συλλήψεων, κακομεταχείρισης, βασανισμών που οδηγούν ακόμα και στο θάνατο υπό κράτηση».
Το σκεπτικό της Υπηρεσίας Ασύλου για τον νεαρό Παλαιστίνιο αριθμεί περισσότερες από 10.000 λέξεις. Η υπηρεσία έκρινε ότι στο πρόσωπό του συντρέχουν οι προϋποθέσεις υπαγωγής της στο εδάφιο β’ του Άρθρου 1Δ της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 και γι’ αυτό μπορεί να θεωρηθεί ipso facto (αυτομάτως) πρόσφυγας. Η απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου κλείνει με την ψυχρή, γραφειοκρατική φράση. «Για τους λόγους αυτούς, χορηγούμε προσφυγικό καθεστώς».
Το iMEdD αναζήτησε τα ίχνη του Παλαιστίνιου πέντε χρόνια αργότερα. Άνθρωποι που ήταν κοντά του στην υπόθεση του Ασύλου είπαν ότι παρέμεινε για κάποιον καιρό στην Ελλάδα, όμως δεν μπορούσαν να πουν με βεβαιότητα αν συνεχίζει σήμερα να ζει στη χώρα.
