Η επίθεση στον Λευκό Πύργο, η ακροδεξιά στη Θεσσαλονίκη, η Αστυνομία και οι ρεπόρτερ.
Η επίθεση στον Γιάννη Μπουτάρη, τον Μάιο του 2018 στον Λευκό Πύργο, πραγματοποιήθηκε από μέλη ποντιακών σωματείων, ακροδεξιούς και λούμπεν στοιχεία. Είχαν κατηγορηθεί τότε συνολικά 15 άτομα, όμως η Κρατική Ασφάλεια της Θεσσαλονίκης – όπως φάνηκε κατά τη δικαστική διερεύνηση – δεν έκανε την ελάχιστη έρευνα, ώστε να φωτιστεί ποιοι ήταν όλοι αυτοί, πώς συνδέονταν μεταξύ τους, με ποιους είχαν μιλήσει πριν και μετά την επίθεση. Η αστυνομική αναφορά για το λιντσάρισμα περίπου κατέγραψε έναν τυχαίο καβγά στον δρόμο.
Από τις καταθέσεις των ίδιων των δραστών προκύπτει – άθελά τους – ποιοι ήταν. Μεταξύ αυτών, ήταν ένας εν ενεργεία αστυνομικός στο Τμήμα Αμπελοκήπων-Μενεμένης, ο οποίος κατέθεσε ότι με την άφιξη του Μπουτάρη στην εκδήλωση για τη γενοκτονία των Ποντίων, τα πνεύματα οξύνθηκαν, εξαιτίας δηλώσεών του «που έχουν κριθεί από το σύνολο του ποντιακού ελληνισμού, στον οποίο ανήκω, ότι είναι ανθελληνικές και εις βάρος των συμφερόντων της Ελλάδας».
Ένας άλλος δήλωσε αντιπρόεδρος ποντιακού συλλόγου στον Λαγκαδά. Κατέθεσε στην αστυνομία πως όταν είδε τον Μπουτάρη, ευρισκόμενος «σε κατάσταση ψυχικής έξαψης και ιεράς αγανάκτησης», άρχισε να φωνάζει, «Σήμερα τους γκέι τους έφερε ο ξεφτίλας; (…) Να φύγει (…) Έφερε τους γκέι, τη μνήμη δεν τη σεβάστηκε».
Ο ίδιος πρωτοστατούσε εκείνη την περίοδο στις περισσότερες εκδηλώσεις ακροδεξιών στη Θεσσαλονίκη. Στο ανοιχτό προφίλ του στο Facebook πόσταρε κείμενα κατά του «λαθρο-εποικισμού» στην Ελλάδα, επικροτώντας τα μπλόκα κατά προσφύγων στα Γιαννιτσά και τη Σκύδρα. Στη στρατιωτική παρέλαση της Θεσσαλονίκης είχε κατέβει μαζί με άλλους, κρατώντας πανό για τον Κατσίφα και το Μακεδονικό. Ένας άλλος κατηγορούμενος για την επίθεση στον Μπουτάρη ήταν ομογενής από τη Γεωργία, σεσημασμένος για κλοπές. Όλοι αυτοί έλεγαν ότι βρέθηκαν στον Λευκό Πύργο τυχαία και ότι η επίθεση κατά του δημάρχου ήταν αυθόρμητη.
Αυτό, όμως, δεν ήταν αλήθεια. Λίγα 24ωρα πριν από την επίθεση είχε δημιουργηθεί ένα τοξικό κλίμα στη Θεσσαλονίκη. Ο Βελόπουλος είχε φθάσει στο σημείο να βγάλει ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία ο Μπουτάρης πήγε στην εκδήλωση των Ποντίων με αυτοκόλλητο ΛΟΑΤΚΙ στο πέτο – τελικά ήταν μια κονκάρδα με το σύμβολο της γενοκτονίας των Ποντίων.
Στην αρχή της ίδιας χρονιάς, είχε πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη το πρώτο μεγάλο συλλαλητήριο κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών. Ένα μπλοκ χρυσαυγιτών με αρχηγό τον Κασιδιάρη βρίσκονταν πίσω από την εξέδρα, φωνάζοντας, μεταξύ άλλων, «Στα όπλα-στα όπλα, να πάρουμε τα Σκόπια». Διάφοροι άλλοι φώναζαν ανά διαστήματα «Μπουτάρη σκουλήκι, η πόλη μας ανήκει». Μια μεγάλη ομάδα κρατούσε ελληνικές σημαίες και ρόπαλα και φώναζε συνθήματα του ΠΑΟΚ. Το ίδιο βράδυ πυρπολήθηκε ο κοινωνικός χώρος-κατάληψη Libertatia στη λεωφόρο Στρατού. Οι δράστες παραμένουν για την αστυνομία άγνωστοι.
Τέσσερις μήνες αργότερα, το απόγευμα της επίθεσης στον Μπουτάρη, στον Λευκό Πύργο βρίσκονταν πέντε αστυνομικοί με πολιτικά, από τους οποίους μόνο ένας επενέβη για να σταματήσει τους δράστες. Κανείς από τους υπόλοιπους δεν κλήθηκε για εξηγήσεις. Κι επίσης, δεν ταυτοποιήθηκε ένας άνδρας που φαίνεται σε βίντεο να δίνει το σύνθημα για την επίθεση. Ήταν πίσω από τον κλοιό των αγριεμένων, που φώναζαν προς τον Μπουτάρη «παλιοεβραίε» και «παλιόπουστα». Χτύπησε τα χέρια του ψηλά και έδωσε το σύνθημα για το λιντσάρισμα.
Την παραμονή του δικαστηρίου για την επίθεση στον Μπουτάρη, είχα συγκεντρώσει, τότε για το VICE, αρκετά στοιχεία. Ήταν καθοριστική η βοήθεια δύο φωτορεπόρτερ, του Κωνσταντίνου Τσακαλίδη και του Δημήτρη Τοσίδη. Σχεδόν ως τα ξημερώματα κοιτούσαμε παλιότερες φωτογραφίες που είχαν τραβήξει για τα πρακτορεία τους, από τις οποίες προέκυπτε ότι τουλάχιστον τρεις κατηγορούμενοι για την επίθεση στον Μπουτάρη ήταν παρόντες σε παλιότερα επεισόδια ακροδεξιών – στο Pride της Θεσσαλονίκης και στο συλλαλητήριο για τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Μίλησα πολύ νωρίς το πρωί με τον τότε αρχισυντάκτη στο VICE, τον Δημήτρη Θεοδωρόπουλο και μου είπε να ετοιμάσω το κείμενο. Το έγραψα και κατέβηκα στα δικαστήρια. Υπήρχε πολύς κόσμος, κάμερες και θλιμμένοι συγγενείς. Ο Μπουτάρης ήταν στο γραφείο των δικηγόρων στον πρώτο όροφο. Εξήγησα στον αστυνομικό που βρισκόταν στην πόρτα ότι έπρεπε οπωσδήποτε να τον δω. «Έχω ένα στικάκι με φωτογραφίες για τον Μπουτάρη», είπα.
Ο αστυνομικός με αγνόησε. Του είπα ότι δεν θα έφευγα, αν δεν μιλούσα στον δήμαρχο. Μου ζήτησε να περιμένω, μπήκε μέσα και ξαναβγήκε, κάνοντας νόημα να περάσω. Ο Μπουτάρης καθόταν στην άκρη ενός μεγάλου τραπεζιού με τον δικηγόρο του, Νίκο Χατζηνικολάου, και την Καλυψώ Γούλα, τότε αντιδήμαρχο και αυτήν που είχε σταθεί όρθια δίπλα του στο λιντσάρισμα.
Με κοίταξαν με απορία και νευρικότητα. Τους έδειξα τις φωτογραφίες στο στικάκι και τους εξήγησα. «Πού ήσουν τόσες μέρες, αγόρι μου. Σε ευχαριστώ», μου είπε ο Μπουτάρης. Εξήγησα στον Χατζηνικολάου ότι οι φωτογραφίες ήταν των ειδησεογραφικών πρακτορείων. «Εσύ έκανες τη δουλειά σου, τώρα θα κάνω εγώ τη δική μου», απάντησε κοφτά.
Λίγη ώρα αργότερα, οι κατηγορούμενοι στο δικαστήριο ψέλιζαν ότι είχαν περάσει τυχαία από τον Λευκό Πύργο και ότι παρασύρθηκαν. Ένας παλικαράς στην πρώτη γραμμή του όχλου, τώρα έκλαιγε και ζητούσε συγνώμη. Κάποια στιγμή, κατά την εξέταση των μαρτύρων και την παρουσίαση άλλων στοιχείων, ο δικηγόρος έδειξε τις φωτογραφίες στην έδρα και μια σιωπή απλώθηκε στην αίθουσα. «Η επίθεση, λοιπόν, στον δήμαρχο δεν φαίνεται να ήταν τυχαία και αυθόρμητη», είπε ο Χατζηνικολάου.
Στεκόμουν όρθιος πίσω από τους συνηγόρους υπεράσπισης. Έστειλα μήνυμα στον Θεοδωρόπουλο, ο οποίος έκανε εκείνη τη στιγμή τη δημοσίευση. Το δικαστήριο, αξιολογώντας βέβαια και άλλα στοιχεία, δέχτηκε ότι η επίθεση ήταν οργανωμένη, θέση την οποία διατύπωσε και η εισαγγελέας της έδρας. Αυτό δεν άλλαξε το ύψος των ποινών ούτε ο κόσμος έγινε καλύτερος. Όμως, στα πρακτικά και την απόφαση μιας δίκης στο Πλημμελειοδικείο της Θεσσαλονίκης, γράφει ότι η επίθεση στον Μπουτάρη δεν ήταν τυχαία – ένας από τους δράστες, ανήλικος τότε, κατηγορήθηκε ξανά δύο χρόνια αργότερα για επίθεση κατά μελών του ΚΚΕ στον Εύοσμο.
Ο Μπουτάρης είχε μιλήσει στο δημοτικό συμβούλιο για την επίθεση που δέχτηκε. «Πατριωτισμός είναι να μην κλέβεις το δημοτικό ταμείο και να υποστηρίζεις τους αδύνατους», είπε και χειροκροτήθηκε. Η ομιλία διακόπηκε πολλές φορές από τα χειροκροτήματα. «Πατριωτισμός είναι η πόλη να αντιμετωπίζει την ιστορία της με ειλικρίνεια».
Ο Γιάννης Μπουτάρης έφυγε το βράδυ του Σαββάτου 9 Νοεμβρίου 2024. Καλό ταξίδι, δήμαρχε. Η Σαλονίκη σκύβει το κεφάλι και σε χαιρετά με ευγνωμοσύνη.
