Η «Αληθινή Υπόσχεση» του Ιράν και η επόμενη μέρα. Μιλά στο iMEdD ο δρ. Χανς Γιάκομπ Σίντλερ, διπλωμάτης με πολυετή εμπειρία σε ζητήματα Μέσης Ανατολής και πρώην συντονιστής στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Το βράδυ του Σαββάτου (13/4) το Ιράν εξαπέλυσε εναέρια επίθεση με περισσότερα από 300 drones και πυραύλους κατά του Ισραήλ. Το χτύπημα ήρθε ως απάντηση στον βομβαρδισμό της ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό, στις αρχές Απριλίου, η οποία σκότωσε επτά υψηλόβαθμα στρατιωτικά στελέχη της Τεχεράνης και άλλους έξι ανθρώπους και αποδόθηκε από την τελευταία στο Ισραήλ. Ήταν η πρώτη απευθείας επίθεση του Ιράν σε ισραηλινά εδάφη. Η Μέση Ανατολή βρίσκεται ένα βήμα πριν από τη γενική ανάφλεξη και ο πλανήτης σε παγκόσμιο συναγερμό. Ποια είναι η επόμενη μέρα;
2. Ισραήλ-Ιράν: Εξαπλώνεται ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή;
Οι 10 κρίσεις του 2024 – Explained: 2. Ισραήλ-Ιράν: Εξαπλώνεται ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή;
Το χτύπημα υπό την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Αληθινή Υπόσχεση» (Operation True Promise) διήρκησε περίπου πέντε ώρες και έφερε στην επιφάνεια τον αθέατο πόλεμο μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Στο μεταξύ, από την αρχή του πολέμου στη Γάζα, ένοπλες οργανώσεις και πολιτοφυλακές που θεωρείται ότι στηρίζονται από το Ιράν – όπως η Χεζμπολάχ στο Λίβανο, οι Χούθι στην Υεμένη και σιιτικες ένοπλες ομάδες σε Συρία και Ιράκ – έχουν πλήξει ισραηλινούς και αμερικανικούς στόχους στην περιοχή.
Στις 12 Απριλίου, το International Crisis Group προειδοποιούσε ότι η επίθεση στην πρεσβεία του Ιράν στη Δαμασκό θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ και έναν καταστροφικό, περιφερειακό πόλεμο. Στην ίδια ανάλυση αναφέρεται ότι «μια επίθεση των ιρανικών δυνάμεων στο Ισραήλ, ιδιαίτερα μια άμεση επίθεση, είναι πιθανό να προκαλέσει κλιμακούμενη απάντηση με τη μορφή ισραηλινών αντιποίνων».
«Μέχρι σήμερα ήταν σαφές ότι οι αμοιβαίες επιθέσεις θα γίνονταν έμμεσα, δηλαδή είτε επιθέσεις από το Ισραήλ εκτός του Ιράν είτε επιθέσεις από το Ιράν μόνο μέσω πληρεξουσίων. Με αυτήν τη αχρείαστη ιρανική κλιμάκωση, η παραπάνω ισορροπία χάθηκε και δεν είναι σαφές ποια θα είναι η νέα ισορροπία», είναι το πρώτο σχόλιο του δρ. Σίντλερ, πρώην συντονιστή προγραμμάτων για την ισλαμική τρομοκρατία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σε κλήση μέσω Zoom από τις ΗΠΑ, όπου ζει μόνιμα τα τελευταία χρόνια.
Στο μέλλον, το Ισραήλ θα πρέπει να αναμένει πιθανές ιρανικές επιθέσεις στο έδαφός του κάθε φορά που επιτίθεται σε ιρανικούς πληρεξούσιους
Δρ. Χανς Γιάκομπ Σίντλερ
Ο ίδιος υπήρξε διπλωματικό στέλεχος της Γερμανίας στο Ιράν την περίοδο 2005-2011, ενώ σήμερα είναι διευθυντής του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Counter Extremism Project. Στη συζήτηση με το iMEdD σημειώνει ότι το προχθεσινό χτύπημα της Τεχεράνης αλλάζει το status quo μεταξύ των δύο κρατών και εξηγεί ότι, παρά την επιτυχή αναχαίτιση της επίθεσης, το Ισραήλ έχασε μια σημαντική στρατηγική του ικανότητα.
«Στο μέλλον, το Ισραήλ θα πρέπει να αναμένει πιθανές ιρανικές επιθέσεις στο έδαφος του κάθε φορά που επιτίθεται σε ιρανικούς πληρεξούσιους ή σε οποιοδήποτε σημαντικό ιρανικό στρατιωτικό προσωπικό ή προσωπικό πληροφοριών στην περιοχή. Αυτό σημαίνει ότι, τη δεδομένη στιγμή, το Ισραήλ έχει χάσει μια σημαντική αποτρεπτική ικανότητα έναντι του Ιράν. Είναι σαφές ότι η Τεχεράνη δεν αποθαρρύνεται πλέον επαρκώς από το Ισραήλ για να μην επιτεθεί άμεσα», αναφέρει ο δρ. Σίντλερ.
Μια δημοσίως ανακοινωμένη επίθεση
Στην επίθεση του Σαββάτου εκτοξεύτηκαν περισσότεροι από 120 βαλλιστικοί πύραυλοι, 170 drones και 30 πύραυλοι καταδρομής (cruise missiles). Εκτιμάται ότι πρόκειται για την μεγαλύτερη επίθεση με drones που έχει γίνει ποτέ στον κόσμο και την μεγαλύτερη πυραυλική επίθεση που έχει εξαπολύσει ποτέ το Ιράν. Στην επίθεση πρωταγωνίστησαν τα ιρανικά drones Shahed (Μάρτυρας) 136 και 238, τα λεγόμενα καμικάζι drones, τα οποία φέρεται να χρησιμοποιούνται και από τη Ρωσία για να πλήξουν στόχους στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με τις στρατιωτικές πηγές του Ισραήλ, το 99% των πυραύλων αναχαιτίστηκαν πριν πλήξουν τους στόχους τους. Σε αυτό συνέβαλαν και δυνάμεις των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Ιορδανίας. Όπως εξηγεί, όμως, ο δρ. Σίντλερ, το Ιράν ίσως και να μην στόχευε σε μια επιτυχημένη, με στρατιωτικούς όρους, επίθεση. «Φαίνεται ότι το Ιράν έκανε αρκετά πράγματα για να διασφαλίσει ότι η ζημιά από την επίθεση του κατά του Ισραήλ θα ελαχιστοποιηθεί. Μίλησε δημόσια για επίθεση στο Ισραήλ αρκετές ημέρες νωρίτερα και την ώρα της επίθεσης, αμέσως μετά την εκτόξευση των drones και των πυραύλων, η ιρανική κρατική τηλεόραση ανακοίνωσε την εκτόξευση, δίνοντας στο Ισραήλ, στις ΗΠΑ και τα περιφερειακά κράτη αρκετό χρόνο για να προετοιμάσουν την άμυνα τους».
Φαίνεται ότι το Ιράν έκανε αρκετά πράγματα για να διασφαλίσει ότι η ζημιά από την επίθεσή του κατά του Ισραήλ θα ελαχιστοποιηθεί
Δρ. Χανς Γιάκομπ Σίντλερ
Το μόνο επιτυχημένο πλήγμα, σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, ήταν κάποιες υλικές ζημιές σε μια στρατιωτική βάση στο Νότιο Ισραήλ, χωρίς όμως να επηρεάσουν τη λειτουργικότητά της. Ο δρ. Σίντλερ, όμως, επισημαίνει πως η αποτυχία ουσιαστικού πληγματος, δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε συνέχιση της έντασης: «Η έλλειψη ζημιών από την επίθεση μπορεί να εκληφθεί από ορισμένους στο Ισραήλ και στη Δύση ως ένδειξη ότι μια ενδεχόμενη απάντηση στο Ιράν δεν θα έχει πολύ υψηλό στρατιωτικό κόστος, γεγονός που φυσικά καθιστά πιο πιθανό ότι μια άμεση επίθεση θα γίνει τελικά».
Η επόμενη μέρα
Για την Τεχεράνη το θέμα θεωρείται λήξαν, όπως δήλωσε μέσω social media η αποστολή της στον ΟΗΕ. Ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο το πώς θα απαντήσει το Ισραήλ, ενώ από επίσημα χείλη ακούστηκε ότι «θα απαντήσει την κατάλληλη χρονική στιγμή». Από τη μεριά της, η ιρανική ηγεσία δήλωσε πως σε περίπτωση απάντησης από το Ισραήλ, θα επιτεθεί ξανά και σκληρότερα, ενώ προειδοποίησε πως στους στόχους της μπορεί να βρεθούν και στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ, εάν αυτές συμβάλλουν σε επιθετικές ενέργειες του Ισραήλ. Οι ΗΠΑ, όμως, έκαναν ξεκάθαρο πως δεν θα συμμετέχουν σε άμεσα αντίποινα του Ισραήλ κατά του Ιράν.
Η έλλειψη ζημιών από την επίθεση μπορεί να εκληφθεί από ορισμένους στο Ισραήλ και στη Δύση ως ένδειξη ότι μια ενδεχόμενη απάντηση στο Ιράν δεν θα έχει πολύ υψηλό στρατιωτικό κόστος
Δρ. Χανς Γιάκομπ Σίντλερ
Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών αναμένεται θα επηρεάσουν και τα υπόλοιπα κράτη της Μέσης Ανατολής, τις μεταξύ τους σχέσεις και τον ανταγωνισμό τους για ηγεμονία στον μουσουλμανικό κόσμο με πολλούς τρόπους, σημειώνει ο δρ. Σίντλερ μιλώντας στο iMEdD. «Το γεγονός ότι τόσο η Ιορδανία όσο και η Σαουδική Αραβία αναχαίτισαν μέρος του ιρανικού υλικού από τον ουρανό προχθες το βράδυ, δείχνει για άλλη μια φορά πού βρίσκονται οι διαχωριστικές γραμμές στην περιοχή. Φυσικά, τόσο η Ιορδανία όσο και η Σαουδική Αραβία λένε ότι υπερασπίστηκαν μόνο τον εναέριο χώρο τους, αλλά οι ενέργειές τους βοήθησαν σαφώς το Ισραήλ».
Η επόμενη ημέρα θα κριθεί βέβαια σε μεγάλο βαθμό από τις επιλογές του Ισραήλ. «Ανάλογα με την ισραηλινή επιλογή, η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί, θα κλιμακωθεί ή θα εξελιχθεί γρήγορα σε περιφερειακό πόλεμο», καταλήγει ο δρ. Σίντλερ.
