Μετά τον αναβρασμό που επικράτησε στα πανεπιστήμια Columbia και Wits λόγω της σύγκρουσης των φοιτητών που διαδήλωναν με τα ιδρύματά τους, τα δύο πανεπιστήμια εστίασαν στην ενίσχυση της ασφάλειας και του ελέγχου. Γράφοντας για το Pop-up Newsroom του Διεθνούς Forum Δημοσιογραφίας 2024 του iMEdD, η Ruby Delahunt, φοιτήτρια δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Wits, εξετάζει τον αντίκτυπο των διαδηλώσεων στα δύο ιδρύματα και στους φοιτητές δημοσιογραφίας, που κάλυπταν τα γεγονότα.
Οι νεαρές δημοσιογράφοι του Πανεπιστημίου Κολούμπια: από την κάλυψη των διαδηλώσεων του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα
Αυτοί οι νεαροί δημοσιογράφοι βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της φιλοπαλαιστινιακής κατασκήνωσης του Πανεπιστημίου Κολούμπια το 2024, ισορροπώντας τους ρόλους του φοιτητή, του ακτιβιστή και του δημοσιογράφου. Τώρα ταξιδεύουν στην άλλη άκρη του κόσμου στο Διεθνές Forum Δημοσιογραφίας 2024 του iMEdD για να παρουσιάσουν τη δουλειά τους σε μια αίθουσα με κορυφαίους δημοσιογράφους που θαυμάζουν. Στα πλαίσια του Pop-Up Newsroom του Forum, η μεταπτυχιακή φοιτήτρια Gaia Caramazza του Πανεπιστημίου Κολούμπια, η οποία κάλυψε επίσης τις διαδηλώσεις του Πανεπιστημίου Κολούμπια, μίλησε με την αρχισυντάκτρια και πρόεδρο της Columbia Daily Spectator, Isabella Ramírez και την Παλαιστίνια ανεξάρτητη δημοσιογράφο και μέλος της σχολής του Jordan Media Institute, Jude Taha, για τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν.
Ήταν Απρίλιος του 2024 στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης. Στον αύλειο χώρο, το γρασίδι ήταν καλυμμένο με πράσινα αντίσκηνα. Τα είχαν στήσει φοιτητές που διαμαρτύρονταν για τον πόλεμο στη Γάζα. Συγκεντρώνονταν σε μικρές ομάδες μελέτης και προσευχής και κοίταζαν νευρικά πίσω τους. Το Hamilton Hall – ένα από τα κτίρια του Columbia το οποίο οι διαδηλωτές μετονόμασαν σε Hind’s Hall στη μνήμη της Hind Rajab, ενός εξάχρονου κοριτσιού από την Παλαιστίνη που σκοτώθηκε τον Ιανουάριο του 2024 από ισραηλινές δυνάμεις στην πόλη της Γάζας – αντανακλούσε το φως του ήλιου που έδυε. Τα περιπολικά της αστυνομίας ήταν παρατεταγμένα γύρω από την πανεπιστημιούπολη, εγκλωβίζοντας τους φοιτητές εντός του πανεπιστημιακού χώρου και κρατώντας τα Μέσα ενημέρωσης έξω.
Πριν από σχεδόν μια δεκαετία, φοιτητικές διαμαρτυρίες ξεσπούσαν στο Πανεπιστήμιο Wits στο Γιοχάνεσμπουργκ ενάντια στις αυξήσεις των διδάκτρων. Ήταν Σεπτέμβριος του 2016. Οι φοιτητές είχαν μπλοκάρει όλες τις εισόδους του ιδρύματος. Η πανεπιστημιούπολη ήταν ουσιαστικά αποκλεισμένη. Οι διαμαρτυρίες αυτές ήταν πολύ μαζικότερες από εκείνες των προηγούμενων ετών. Το κτίριο Great Hall είχε καλυφθεί από θραύσματα γυαλιών. Αστυνομικοί και ιδιωτικοί φύλακες με γυαλιά ηλίου και τα δάχτυλα στη σκανδάλη των όπλων τους, περιπολούσαν το τετράγωνο. Χωρίς να πτοούνται από την παρουσία τους, οι φοιτητές διαδήλωναν κρατώντας τούβλα. Ο αγώνας τους ήταν πολύ σημαντικός για να τον εγκαταλείψουν. Μέσα σε λίγες ημέρες, το κίνημα διαμαρτυρίας προσέλκυσε δεκάδες χιλιάδες φοιτητές από πανεπιστήμια ολόκληρης της χώρας.
Και τα δύο πανεπιστήμια – Wits και Columbia – έχουν πλέον αποκλείσει την είσοδο στο εσωτερικό τους. Οι φοιτητές δημοσιογραφίας είναι οι μοναδικοί που είχαν πρόσβαση στα τεκταινόμενα εντός των ιδρυμάτων τους. Παρά τις πολυάριθμες προκλήσεις που αντιμετώπισαν στην άσκηση του δημοσιογραφικού έργου, δεν το έβαλαν κάτω και συνέχισαν να μεταδίδουν με θάρρος τις εξελίξεις.
Διαδηλώσεις στα Πανεπιστημίων Columbia και Wits
Νέοι δημοσιογράφοι εν μέσω διαδηλώσεων στις πανεπιστημιουπόλεις
Η Pheladi Sethusa ήταν παραγωγός τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων υπέρ της μείωσης των διδάκτρων #FeesMustFall του 2016 που συντάραξαν τη Νότια Αφρική, ενώ πρόσφατα είχε αποφοιτήσει από τη σχολή δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Wits. «Δεν ήταν η πρώτη φορά που κάλυπτα διαμαρτυρίες που σχετίζονταν με τα δίδακτρα, αλλά ήταν η πρώτη φορά που η συμμετοχή των φοιτητών ήταν τόσο μαζική και οι διαδηλώσεις κράτησαν για εβδομάδες», ανέφερε η Sethusa. Η πανεπιστημιούπολη, την οποία αποκαλούσε σπίτι της για χρόνια, είχε μετατραπεί σε πεδίο μάχης, αλλά εκείνη καλούνταν να διεξάγει αμερόληπτα ρεπορτάζ, όπως κάθε «εξωτερικός» δημοσιογράφος. Γνώριζε τους ανθρώπους που διαδήλωναν και υποστήριζε ένθερμα και ολόψυχα τον αγώνα τους.
Στο Columbia, οι νέοι δημοσιογράφοι έπρεπε να κάνουν το ίδιο, και μάλιστα σε ένα πολύ πιο πολιτικά φορτισμένο περιβάλλον. Η Anna Oakes και η Jude Taha, freelance δημοσιογράφοι και μεταπτυχιακές φοιτήτριες στη Σχολή Δημοσιογραφίας του Columbia εκείνη την περίοδο, ακολούθησαν διαφορετικές οδούς στην προσπάθειά τους να αποστασιοποιηθούν από το φοιτητικό κίνημα και να κάνουν αντικειμενικό ρεπορτάζ, παρόλο που το επίμαχο θέμα τις αφορούσε προσωπικά. «Είχα πολύ ουσιαστικές και βαθιές σχέσεις με τους φοιτητές που διαδήλωναν», είπε η Taha, ωστόσο τους είχε ξεκαθαρίσει ότι λειτουργούσε με τη δημοσιογραφική της ιδιότητα, πράγμα που δυσκόλευε πολλές φορές την αφήγηση της ιστορίας. Με βλέμμα ήρεμο και ταπεινό, οι δυο δημοσιογράφοι περιέγραψαν στο ακροατήριο του Διεθνούς Forum Δημοσιογραφίας 2024 του iMEdD πώς μεγάλοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί προσπάθησαν να επιβάλλουν το δικό τους αφήγημα για τα γεγονότα και να εκμεταλλευτούν την ιδιότητά τους ως νεαρές δημοσιογράφοι που είχαν φοιτήσει στο Columbia και γνώριζαν τους διαδηλωτές.
Οι Oakes και Taha μίλησαν στο Forum μαζί με τις συναδέλφους και μέλη της συντακτικής ομάδας της εφημερίδας Columbia Spectator, Amira McKee και Isabella Ramirez, καθώς και την καθηγήτρια στο Columbia, Nina Berman, σε ένα πάνελ με τίτλο «Μαθήματα από τους φοιτητές: Πώς οι νέοι δημοσιογράφοι του Columbia κάλυψαν τις διαμαρτυρίες υπέρ της Παλαιστίνης στο πανεπιστήμιο». Οι τέσσερις νεαρές γυναίκες μίλησαν για την ασυνήθιστη εμπειρία που έζησαν, όταν μετατράπηκαν σε ρεπόρτερ πρώτης γραμμής, ενώ την ίδια στιγμή έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης των μεγάλων ειδησεογραφικών οργανισμών και ένιωσαν να μην αντιμετωπίζονται σοβαρά από την αστυνομία και ακαδημαϊκό προσωπικό του πανεπιστημίου – και στις δύο περιπτώσεις λόγω της ηλικίας τους και της ιδιότητάς τους ως «φοιτήτριες».
Η Taha σχολίασε ότι πολλά Μέσα ενημέρωσης χρησιμοποιούσαν τους φοιτητές- δημοσιογράφους του Columbia «ως διαμεσολαβητές για να βγάλουν τα θέματά τους», αντί να τους παίρνουν στα σοβαρά ως δημοσιογράφους. Επιπλέον, τα μεγάλα Μέσα ενημέρωσης συχνά την «ταύτιζαν» με τους διαδηλωτές, λόγω της παλαιστινιακής καταγωγής της. «Αντί να μου δώσουν αυτονομία ως δημοσιογράφο», είπε, τα Μέσα ενημέρωσης ήθελαν απλώς να τη χρησιμοποιήσουν ως σχολιάστρια των διαδηλωτών.
Στο ίδιο πνεύμα, η Oakes ανέφερε ότι η India Today της ζήτησε να βρει αποδείξεις για την άνοδο εθνικιστών του Κασμίρι εντός της πανεπιστημιούπολης, ενώ άλλα ειδησεογραφικά πρακτορεία την προέτρεψαν να υποστηρίξει τον ψευδή ισχυρισμό ότι Εβραίοι φοιτητές είχαν εκδιωχθεί από την πανεπιστημιούπολη κατά τη διάρκεια των φιλοπαλαιστινιακών διαμαρτυριών.
Τόσο στο Wits, όσο και στο Columbia, οι φοιτητές δημοσιογραφίας ήταν αυτοί που εκδιώχθηκαν από την πανεπιστημιούπολη προκειμένου να μην καλύψουν τις διαμαρτυρίες. Η Isabella Ramirez, αρχισυντάκτρια της φοιτητικής εφημερίδας, Columbia Daily Spectator, απομακρύνθηκε βίαια από την πανεπιστημιούπολη από την αστυνομία της Νέας Υόρκης (NYPD) μαζί με εκατοντάδες άλλους φοιτητές και χρειάστηκε να παλέψει με νύχια και με δόντια για να της επιτραπεί να επιστρέψει.
Η κατάσταση ήταν παρόμοια και στο Wits, ανέφερε η Sethusa.
Για ορισμένους φοιτητές-δημοσιογραφίας, η κάλυψη των διαδηλώσεων υπέρ της μείωσης των διδάκτρων (#FMF) «έδωσε ώθηση στο ξεκίνημα της καριέρας τους, ενώ άλλοι τραυματίστηκαν βαθιά από τα γεγονότα». Από τα πρώτα της βήματά της ως φοιτήτρια, μέχρι τον σημερινό της ρόλο ως μέντορας φοιτητών δημοσιογραφίας, η Sethusa έχει δει το πανεπιστημιακό τοπίο να αλλάζει ριζικά μετά τις διαδηλώσεις.
Η μάχη για ελεύθερη έκφραση
Ύστερα από χρόνια εντεινόμενων φυλετικών αντιπαραθέσεων, αυξήσεις διδάκτρων και δυσαρέσκειας για την αδράνεια της κυβέρνησης, το κίνημα #FMF αντιπροσώπευε ένα ευρύ φάσμα φοιτητών που απαιτούσαν διαρθρωτικές αλλαγές στη δομή της κοινωνίας. Πριν από το 2016, τα πανεπιστήμια της Νότιας Αφρικής ήταν εμποτισμένα με αποικιοκρατικές πρακτικές, και το κίνημα διαμαρτυρίας απαιτούσε την πλήρη αποαποικιοποίηση της διδακτέας ύλης. Η αντίσταση που συνάντησαν οι φοιτητές τους έκανε να πεισμώσουν ακόμα περισσότερο και το #FMF μετατράπηκε σε μάχη για τον έλεγχο της πανεπιστημιούπολης μεταξύ φοιτητών και αστυνομίας.
Η ωμή βία που χρησιμοποίησαν οι αστυνομικοί αλλά οι ιδιωτικοί φύλακες εναντίον των φοιτητών του Wits δεν είχε προηγούμενο. Για να διασφαλιστεί ότι τέτοιου είδους γεγονότα δεν θα επαναληφθούν – και σίγουρα δεν θα αποτελέσουν είδηση – η επιτήρηση στην πανεπιστημιούπολη εκτινάχθηκε στα ύψη.
«Το Wits είναι πλέον φρούριο και με την παραμικρή υποψία διαμαρτυρίας εξαπολύονται δυνάμεις επιβολής του νόμου εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών», εξήγησε η Sethusa. Μετά το κίνημα #FMF, οι διαμαρτυρίες στο Wits έγιναν υποτονικές και ήταν ελάχιστες, κάτι που η επιβεβαίωσε η ίδια. «Νομίζω ότι οι φοιτητές συνειδητοποίησαν ότι είναι πραγματικά μόνοι τους και ότι το να διακινδυνεύουν τη ζωή και τη σωματική τους ακεραιότητα για ιδανικά που κατέρρεαν μπροστά στη δύναμη του συστήματος, απλά δεν άξιζε τον κόπο».
Μετά τη συζήτηση, ρώτησα τις συμμετέχουσες στο πάνελ του iMEdD αν συνέβη το ίδιο και στο Columbia. Συμφώνησαν. Η πανεπιστημιούπολη δεν είναι πλέον ένας ανοιχτός, χώρος πρασίνου όπου μπορούν να αποδράσουν οι Νεοϋορκέζοι, αλλά ένα κλειστό φρούριο με ελέγχους φοιτητικών ταυτοτήτων, υπέρμετρη παρουσία του προσωπικού ασφαλείας και χαμένη εμπιστοσύνη μεταξύ φοιτητών και πανεπιστημίου. «Το πανεπιστήμιο αιφνιδιάστηκε από την κατασκήνωση αλληλεγγύης», είπε η Isabella, και γι’ αυτό έχουν «ληφθεί πολλά μέτρα για να αποφευχθεί μια παρόμοια εξέλιξη».
Μετά τις διαμαρτυρίες του #FMF, το Wits εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία επιβεβαίωνε την υποστήριξή του σε ειρηνικές διαμαρτυρίες. Επίσης, στην εν λόγω δήλωση, ορίστηκαν μία σειρά από κανόνες για τις διαδηλώσεις, ενώ αργότερα το πανεπιστήμιο ανακοίνωσε ότι μόνο ορισμένα μέρη του ιδρύματος θα προορίζονταν στο εξής για διαδηλώσεις.
Το Columbia εξέδωσε παρόμοια ανακοίνωση τον φετινό Σεπτέμβριο, επαναλαμβάνοντας την υποστήριξή του στην ελευθερία του λόγου, στις διαμαρτυρίες και στις διαδηλώσεις – «εφόσον αυτές δεν διαταράσσουν σημαντικά τις ακαδημαϊκές δραστηριότητες του Πανεπιστημίου». Ο κατάλογος των κανόνων και κανονισμών που συμπεριέλαβε ήταν ακόμη μεγαλύτερος από εκείνον που δημοσίευσε το Wits.
Φοιτητική Δημοσιογραφία
Οι φοιτητές και στα δύο ιδρύματα – ανάμεσά τους και εγώ – θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε, γιατί αυτό οφείλουμε να κάνουμε. Απέναντι στην παραποίηση των γεγονότων, την έκθεσή τους σε κίνδυνο και τη βία, οι φοιτητές δημοσιογράφοι και στα δύο πανεπιστήμια θα συνεχίσουν να καταγράφουν τον αγώνα [των φοιτητών]. Οι δημοσιογράφοι και οι φοιτητές είναι από τις πιο ευάλωτες ομάδες της κοινωνίας. Όταν στοχοποιούνται, πλήττονται τα θεμέλια της ελευθερίας, της ασφάλειας και της αλήθειας. Είναι τεράστια επιτυχία και απόδειξη της ακεραιότητάς τους το γεγονός ότι οι φοιτητές δημοσιογραφίας σε όλο τον κόσμο αναγεννιούνται διαρκώς από τις στάχτες τους και αντιστέκονται στη φίμωση.
Στις 27 Σεπτεμβρίου 2024 ξεσηκώθηκε άλλο ένα κύμα διαμαρτυριών στο Columbia μετά τον βομβαρδισμό του Λιβάνου. Οι δημοσιογράφοι του Columbia Daily Spectator συμφώνησαν ότι δε σκοπεύουν να υποκύψουν σε εκφοβισμούς που τους θέλουν να σιωπούν απέναντι στα γεγονότα. Οι φοιτητές δημοσιογραφίας του Wits της τάξης του 2024, στην οποία ανήκω και εγώ, κάλυψαν τον καταυλισμό υπέρ της Παλαιστίνης στο Wits θαρραλέα. Οι δυνάμεις ασφαλείας της πανεπιστημιούπολης καραδοκούσαν σε κοντινή απόσταση, αλλά ο ειρηνικός χαρακτήρας του καταυλισμού δεν τους έδωσε αφορμή να πλησιάσουν.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε ξανά την συζήτηση εδώ.
Βρείτε όλες τις ιστορίες του Pop-Up Newsroom 2024 εδώ.
