Αφήγηση ιστοριών στο TikTok: Ευκαιρίες για δημοσιογράφους

Αν και πολλοί από εμάς έχουμε λογαριασμό στο TikTok – ειδικά όταν μιλάμε για τις νεότερες γενιές – λίγοι είναι αυτοί που σκέφτονται το TikTok ως μια πλατφόρμα ενημέρωσης για το τι συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, στο διαρκώς εξελισσόμενο τοπίο των ψηφιακών μέσων, το TikTok έχει κερδίσει έδαφος όχι μόνο στον τομέα της ψυχαγωγίας, αλλά και στην ενημέρωση. Προκειμένου να κατανοήσουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της πλατφόρμας και τους τρόπους με τους οποίους οι δημοσιογράφοι μπορούν να κατακτήσουν την τέχνη της παραγωγής περιεχομένου σε μορφή κάθετου βίντεο, ας παρακολουθήσουμε τις ιστορίες τριών δημοσιογράφων που πρωτοπορούν στο TikTok.

Περιεχόμενο με χαρακτήρα 

Σκρολάροντας στον λογαριασμό της Sophia Smith Galer στο TikTok, θα βρει κανείς επεξηγηματικά βίντεο που καλύπτουν ένα ευρύ θεματικό φάσμα: από την εκμάθηση γλωσσών μέχρι τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα ή άλλες ιστορίες που κεντρίζουν το ενδιαφέρον της δημοσιογράφου. Στην κεντρική της ομιλία “Τα ειδησεογραφικά brands είναι στο TikTok – αλλά πού είναι οι δημοσιογράφοι;” η δημοσιογράφος, συγγραφέας και δημιουργός περιεχομένου στο TikTok εξήγησε ότι η πλατφόρμα έχει αναδειχθεί στην ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ειδήσεων για ενήλικες στη Βρετανία. Πράγματι, το 49% των ειδησεογραφικών πρακτορείων παγκοσμίως έχουν ήδη παρουσία στο TikTok . Ωστόσο, τίθεται ένα κρίσιμο ερώτημα: Πού βρίσκονται οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι που ενημερώνουν και ταυτόχρονα ψυχαγωγούν το κοινό, διατηρώντας το προσωπικό τους ύφος και τη δική τους προσέγγιση στην ειδησεογραφία;

Το Digital News Project (2022) του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας αναφέρει ότι οι εκδότες υιοθετούν διαφορετικές στρατηγικές στο TikTok. Η κύρια προσέγγισή τους είναι η επαναχρησιμοποίηση υπάρχοντος περιεχομένου για διανομή στην πλατφόρμα. Για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού, χρησιμοποιούν απλή γλώσσα και χαλαρό τόνο και αλληλεπιδρούν ενεργά με τους χρήστες. Ωστόσο, η Sophia Smith Galer εντοπίζει ένα κενό σε αυτή την προσέγγιση: την απουσία περιεχομένου ειδικά σχεδιασμένου για το TikTok που να αναδεικνύει τον χαρακτήρα και τη μοναδικότητα του δημιουργού. Αυτός ο τύπος περιεχομένου έχει σημασία όχι μόνο για την εκπροσώπηση του δημιουργού αλλά και για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης μέσω της ψυχαγωγίας.

Τακτικές Αναρτήσεις

Οι τακτικές αναρτήσεις είναι απαραίτητες, ιδιαίτερα για λογαριασμούς που βρίσκονται στα αρχικά στάδια ανάπτυξής τους και με τους οποίους το κοινό μπορεί να μην είναι ακόμη εξοικειωμένο.  Αφού χτίσουν μια κοινότητα, οι δημοσιογράφοι και οι δημιουργοί περιεχομένου μπορούν να αρχίσουν να εξερευνούν περιστασιακά νέους τομείς ενδιαφέροντος, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα έναντι της ποσότητας. Φυσικά, είναι εξαιρετικά σημαντικό να αλληλεπιδρούν με το κοινό τους στην ενότητα των σχολίων, απαντώντας στις αντιδράσεις τους και λαμβάνοντας υπόψη την εποικοδομητική κριτική τους. 

Οι αναρτήσεις πρέπει να ξεχωρίζουν από εκείνες των mainstream μέσων και από τις επικρατούσες τάσεις που ακολουθούν οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί που παράγουν περιεχόμενο αυτή τη στιγμή.

Sophia Smith Galer, Δημοσιογράφος, Συγγραφέας και Δημιουργός Περιεχομένου TikTok

Πρωτοτυπία 

“Οι αναρτήσεις πρέπει να ξεχωρίζουν από εκείνες των mainstream μέσων και από τις επικρατούσες τάσεις που ακολουθούν οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί που παράγουν περιεχόμενο αυτή τη στιγμή”, δήλωσε η Sophia Smith Galer, η οποία φροντίζει να διαφοροποιεί την αφήγησή της, λόγω του “υπερκορεσμού που έχει επέλθει από επεξηγηματικά ειδησεογραφικά βίντεο”. Ταυτόχρονα, οι δημοσιογράφοι πρέπει να διαφοροποιούν το περιεχόμενό τους από άλλους δημιουργούς, παραμένοντας, ωστόσο, πάντα πιστοί στις αρχές που ακολουθούσαν στην αίθουσα σύνταξης.

Προτεραιότητα στα κάθετα βίντεο

Δεδομένου ότι οι υπόλοιπες πλατφόρμες αντιγράφουν το TikTok, οι τάσεις που επικρατούν στο TikTok μπορούν να εφαρμοστούν και σε αυτές, προωθώντας έτσι την καινοτομία και την ανάπτυξη μέσω των YouTube shorts και των Instagram reels. Ο λογαριασμός της Sophia Smith Galer στο Instagram, για παράδειγμα, σημείωσε μια αξιοσημείωτη αύξηση της τάξης του 30% λόγω της επιτυχίας της στο TikTok. Αυτό σημαίνει ότι τα βίντεο πρέπει να δημιουργούνται στη μορφή που ορίζει κάθε πλατφόρμα – δηλαδή σε κάθετη μορφή– και όχι να προσαρμόζονται σε μεταγενέστερο στάδιο.

Στο πάνελ “Αφήγηση ιστοριών σε κάθετο βίντεο: Πώς οι ειδήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν το TikTok (και όλες τις εφαρμογές που το αντιγράφουν)” που ακολούθησε, δύο ακόμη δημοσιογράφοι, οι οποίοι διαχειρίζονται τους λογαριασμούς TikTok των οργανισμών τους, παρουσίασαν κάποια από τα πιο δημοφιλή βίντεο που έχουν παράγει στο TikTok και έδωσαν συμβουλές για τον τρόπο με τον οποίο οι αίθουσες σύνταξης μπορούν να ενσωματώσουν τα σύντομα βίντεο στην ειδησεογραφία.

Η σημασία της αφήγησης

Και οι δύο συμμετέχοντες στο πάνελ, η Carmella Boykin, παραγωγός περιεχομένου TikTok στην Washington Post, και ο Enrique Anarte Lazo, υπεύθυνος διαχείρισης TikTok στο Thomson Reuters Foundation, τόνισαν ότι η πιο σημαντική πτυχή των βίντεο είναι η ίδια η ιστορία. Η Carmella Boykin προσπαθεί να εμπλουτίζει τις ιστορίες της με διασκεδαστικά στοιχεία, όπως performances, γραφικά, συννεφάκια κειμένου και χορό, ώστε να ξεχωρίζουν από τα χιλιάδες άλλα ψυχαγωγικά βίντεο που κατακλύζουν το feed μας. Ωστόσο, θεωρεί εξίσου σημαντικό να είναι κοντά στο κοινό της, το οποίo “θέλει να δει την ανθρώπινη πλευρά σου και σε εκτιμά για αυτό”. Από την πλευρά του, ο Enrique Anarte Lazo υπογράμμισε τη σημασία των “τοπικών ιστοριών που επηρεάζουν τους ανθρώπους σε διάφορες γωνιές του κόσμου”, εξηγώντας ότι ακόμα και κάτι φαινομενικά επουσιώδες μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στις ζωές των ανθρώπων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το viral βίντεο που δημοσίευσε για μια trans γυναίκα, της οποίας η φωνή χρησιμοποιείται για ανακοινώσεις στο μετρό. Το βίντεο αυτό κατάφερε να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο γύρω από ένα θέμα με το οποίο ένα μεγάλο  μέρος του δεν ήταν εξοικειωμένο.

Οι συμμετέχοντες στο πάνελ τόνισαν ότι οι δημιουργοί περιεχομένου βελτιώνονται με τον καιρό, γι’ αυτό και δεν πρέπει να απογοητεύονται όταν τα αρχικά τους βίντεο δεν έχουν την αποδοχή που περίμεναν. Αυτό που πρέπει να κάνουν είναι να αρχίσουν να πειραματίζονται και να επιλύουν τα προβλήματα που προκύπτουν, μέχρι να “κατακτήσουν την τέχνη” και να δουν τα βίντεό τους να γίνονται viral. Όλα αυτά, βέβαια, με την προϋπόθεση ότι παραμένουν συνεπείς στις προσπάθειές τους.

Διάρκεια και ρυθμός των βίντεο στο TikTok

Το κοινό εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τον γρήγορο ρυθμό των βίντεο στο TikTok, που συχνά απαιτεί πολλαπλές προβολές μέχρι να γίνει πλήρως κατανοητό το περιεχόμενό τους.

Αυτή η πρακτική δεν ενισχύει απλώς την αλληλεπίδραση του κοινού με έναν λογαριασμό, αλλά παίζει ταυτόχρονα καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση του ενδιαφέροντος των θεατών, αποτρέποντάς τους από το να προχωρήσουν γρήγορα στο επόμενο βίντεο. Για να διευκολύνει τους θεατές που αντιμετωπίζουν γλωσσικά προβλήματα, η Sophia Smith Galer ενσωματώνει υπότιτλους στα βίντεό της, ενώ ο Enrique Anarte Lazo προτιμά να μην συμπεριλάβει ολόκληρη την ιστορία αλλά να φωτίσει συγκεκριμένες πτυχές της. Η παράθεση ενός συνδέσμου που παραπέμπει τους χρήστες σε ολόκληρη την ιστορία θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη για όσους επιθυμούν να εμβαθύνουν και να αντλήσουν περισσότερες πληροφορίες.

Συνεισφορά τρίτων στα βίντεο

Η συμμετοχή ειδικών ή άλλων ατόμων στα βίντεο του TikTok είναι επίσης πολύ σημαντική. Ωστόσο, κάθε δημοσιογράφος τούς παρουσιάζει με τον δικό του τρόπο. Η Sophia Smith Galer, για παράδειγμα, προτιμά να παραθέτει η ίδια αποσπάσματα εμπειρογνωμόνων, προκειμένου να τους απαλλάξει από την αμηχανία της κάμερας. Η Carmella Boykin τούς ρωτά πρώτα με τι αισθάνονται άνετα και προσπαθεί να τους βοηθήσει με οδηγίες κατά τη διάρκεια της κινηματογράφησης, ενώ παράλληλα επεξεργάζεται τη συνέντευξη στο στάδιο του post-production. Τέλος, ο Enrique Anarte Lazo τόνισε ότι η ειλικρίνεια και η αυθεντικότητα έχουν ανεκτίμητη αξία στο TikTok, επομένως ακόμη και αν η “ερμηνεία” των συντελεστών δεν είναι άψογη, το κοινό θα τους εκτιμήσει, καθώς το βίντεο θα φανεί πιο αληθινό. Θα έλεγε κανείς ότι αυτό το φαινόμενο συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό της πλατφόρμας, εξασφαλίζοντας έναν χώρο χωρίς αποκλεισμούς, όπου όλοι ενθαρρύνονται να συμμετέχουν και να δημιουργούν το δικό τους περιεχόμενο.

Η παρενόχληση δεν είναι ελευθερία έκφρασης

Οι άνθρωποι που εκφράζουν δημόσια τη γνώμη τους μπορούν εύκολα να βρεθούν αντιμέτωποι με αρνητική κριτική. “Ποτέ δεν με έχουν παρενοχλήσει σε βαθμό που να πω ότι θέλω να σταματήσω τη δουλειά που κάνω”, παραδέχτηκε η Sophia Smith Galler. Σε κάθε περίπτωση, όμως, φροντίζει να εφαρμόζει κάποιες τεχνικές προκειμένου να προστατεύσει το έργο της. Μεταξύ άλλων, μπλοκάρει ανώνυμους λογαριασμούς και διαγράφει τα σχόλια που γίνονται από αυτούς. Όπως ανέφερε ο Enrique Anarte Lazo, “η παρενόχληση δεν είναι ελευθερία έκφρασης. Αντιθέτως, τα κακοποιητικά σχόλια αποσκοπούν στη φίμωση ανθρώπων που δεν αισθάνονται ασφαλείς ώστε να συμμετέχουν στον δημόσιο διάλογο, ιδιαίτερα των ήδη περιθωριοποιημένων ατόμων”. Στη συνέχεια πρόσθεσε ότι η αντιπαράθεση στο πλαίσιο ενός εποικοδομητικού διαλόγου είναι επιθυμητή, ωστόσο δεν θα πρέπει να καταλήγει σε παρενόχληση και εξαπόλυση απειλών. Η Carmella Boykin επεσήμανε επίσης ότι οι δημιουργοί περιεχομένου θα πρέπει να εκτιμούν την εποικοδομητική κριτική, ειδικά όταν κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην πλατφόρμα.

Μελλοντικές προοπτικές

Για τη Sophia Smith Galer, το μέλλον της παραγωγής περιεχομένου στο TikTok περιλαμβάνει την έμφαση στην ανάπτυξη των reels και του TikTok. Οι δημιουργοί, όπως λέει, θα πρέπει να ενισχύσουν την αξία του περιεχομένου τους λόγω του κορεσμού που έχει επέλθει από τη δημοσίευση βίντεο υψηλής ποιότητας. Ταυτόχρονα, αντίστοιχη έμφαση θα πρέπει να δοθεί και στα βίντεο μεγαλύτερης διάρκειας, σύμφωνα με την ίδια. Σε αυτό το πλαίσιο, η Galer προσπαθεί να βελτιώνει διαρκώς την οπτική παρουσίαση του περιεχομένου της και να παράγει βίντεο διάρκειας άνω του ενός λεπτού, προκειμένου να καλύπτει πληρέστερα το θέμα της. Από την άλλη πλευρά, η Carmella Boykin επεσήμανε ότι ορισμένα στοιχεία είναι εγγενώς συνδεδεμένα με συγκεκριμένες πλατφόρμες, γι’ αυτό και συμβούλεψε τους δημιουργούς να είναι προσεκτικοί κατά τη μεταφορά περιεχομένου από τη μια πλατφόρμα στην άλλη. Δεδομένης της εξοικείωσης του κοινού με τη γλώσσα κάθε πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης, η ασφαλέστερη προσέγγιση είναι να δοθεί προτεραιότητα στο σενάριο, επιτρέποντας τη χρήση του ίδιου βίντεο σε πολλές πλατφόρμες. Ο Enrique Anarte Lazo τόνισε ότι η πρωταρχική αποστολή της δημοσιογραφίας είναι να παρέχει τεκμηριωμένες πληροφορίες στο κοινό, δίνοντάς του τη δυνατότητα να λαμβάνει εμπεριστατωμένες πολιτικές αποφάσεις. Αυτό απαιτεί από τους δημοσιογράφους να παρέχουν το ευρύτερο πλαίσιο χωρίς να μένουν μόνο στους τίτλους, αξιοποιώντας παράλληλα τις γνώσεις τους πάνω στο θέμα, ανεξάρτητα από τους διαθέσιμους πόρους. Απώτερος στόχος, άλλωστε, είναι η αμεροληψία και όχι η υπεράσπιση συγκεκριμένων συμφερόντων, επομένως αυτό που τελικά κάνει τη διαφορά είναι η πρόσθετη αξία που προσδίδουν οι δημοσιογράφοι στα ρεπορτάζ τους.