Οι δημοσιογράφοι δεδομένων Carolyn Thompson και Σωτήρης Σιδέρης συζητούν για τη σημασία της υπεύθυνης δημοσιογραφικής κάλυψης της έμφυλης βίας λαμβάνοντας υπόψη το γενικότερο κοινωνικό πλαίσιο, εστιάζοντας στους παράγοντες που επιτρέπουν τέτοιες συμπεριφορές και όχι μεμονωμένα στους δράστες. Η Greta Hirschberg, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Göteborg, μίλησε μαζί τους στα πλαίσια του Pop-Up Newsroom του Διεθνούς Forum Δημοσιογραφίας 2024 του iMEdD.
Τι μπορούν να κάνουν οι δημοσιογράφοι για να αυξήσουν τη διαφάνεια στα αλγοριθμικά συστήματα
Η τεχνητή νοημοσύνη και οι αδιαφανείς αλγόριθμοι επηρεάζουν όλο και περισσότερο τη ζωή μας, διαμορφώνοντας τα πάντα, από το διαδικτυακό περιεχόμενο έως τις κυβερνητικές αποφάσεις. Καθώς η επιρροή τους διευρύνεται, πώς μπορούν οι δημοσιογράφοι να πιέσουν για μεγαλύτερη λογοδοσία; Ο Ojooluwa Ibiloye, διδακτορικός φοιτητής του Πανεπιστημίου του Delaware και δημοσιογράφος του Pop-Up Newsroom, παρακολούθησε το σχετικό πάνελ και μίλησε με ειδικούς για να κατανοήσει τι μπορούν να κάνουν οι δημοσιογράφοι για να αποκαλύψουν τους μηχανισμούς πίσω από τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και τους αλγόριθμους που καθορίζουν τις ζωές μας.
Όταν συζητάμε για την έμφυλη βία «μία συνήθης παρανόηση είναι ότι υπεύθυνος είναι ένας, ενώ στην πραγματικότητα αυτό συμβαίνει σπάνια», δήλωσε η Carolyn Thompson, τονίζοντας την ανάγκη για μια πιο σύνθετη αφήγηση των ιστοριών έμφυλης βίας, ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης απόδοση ευθυνών.
Η Carolyn Thompson, ανεξάρτητη δημοσιογράφος δεδομένων, ερευνήτρια δημοσιογράφος και συντάκτρια στο Center for Collaborative Investigative Journalism (CCIJ), μαζί με τον συνάδελφό της Σωτήρη Σιδέρη, συντάκτη δεδομένων στο CCIJ, εστιάζουν [με τα ρεπορτάζ τους] στην αναδιαμόρφωση των αντιλήψεων για την έμφυλη βία και προωθούν μια πιο ευαισθητοποιημένη προσέγγιση στην αφήγηση τέτοιων ιστοριών.
Η έμφυλη βία περιλαμβάνει βίαιες πράξεις σε βάρος ατόμων με βάση το φύλο τους. Αν και οι γυναίκες θεωρούνται ωτα συχνότερα θύματα, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι και οι άνδρες υφίστανται τις επιπτώσεις αυτών των ειδεχθών πράξεων.
Οι Thompson και Σιδέρης υποστηρίζουν ότι η έρευνά τους δεν θα πρέπει να προσεγγίσει τις εκφάνσεις της έμφυλης βία ως μεμονωμένα αδικήματα αλλά ως ένα συστημικό πρόβλημα – να επικεντρωθεί, δηλαδή, στις δομές, τα συστήματα και τους θεσμούς που οδηγούν στην εκδήλωση του φαινομένου. «Μπορείς να φέρεις ευθύνη επειδή διέπραξες ένα έγκλημα», λέει η Thompson, «ή επειδή είσαι συνένοχος- η εγκαθίδρυση και η διατήρηση των συστημάτων που αναπαράγουν την έμφυλη βία σε καθιστά επίσης υπόλογο». Ο Σιδέρης αναφέρθηκε σε παλαιότερες έρευνες που έχουν δείξει ότι ορισμένοι σημαντικοί θεσμοί, όπως η αστυνομία, οι τοπικές εκκλησίες και τα νομικά συστήματα, όχι μόνο δεν έχουν καταφέρει να σταματήσουν αυτά τα εγκλήματα, αλλά, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα έχουν υποστηρίξει.
Βήματα για τη διενέργεια έρευνας για την έμφυλη βία
Στο Διεθνές Forum Δημοσιογραφίας 2024 του iMEdD, οι Thompson και Σιδέρης παρουσίασαν το ερευνητικό τους έργο κατά τη διάρκεια της συζήτησης «Από την ανεκδοτολογία στην έρευνα: Τεχνικές για την κάλυψη της έμφυλης βίας». Μοιράστηκαν τους τρόπους με τους οποίους οι δημοσιογράφοι πρέπει να αναφέρουν, να αναλύουν και να περιγράφουν το πλαίσιο στο οποίο παρατηρείται η εμφυλη βία. Εξήγησαν ότι, παρόλο που υπάρχει σημαντική δημοσιογραφική κάλυψη της έμφυλης βίας, συχνά, απουσιάζει μια βαθύτερη ανάλυση του ζητήματος που εξηγεί τους λόγους πίσω από την εμφάνιση του φαινομένου.
Παρέθεσαν, επίσης, μια σειρά από βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν οι δημοσιογράφοι ώστε να εμβαθύνουν σε αυτά τα περιστατικά και να είναι σε θέση να αποδώσουν ευθύνες όχι μόνο στους δράστες, αλλά και σε όσους επιτρέπουν, συντηρούν και ανέχονται τις συνθήκες που επιτρέπουν την τέλεση αυτών των εγκλημάτων.
1ο βήμα: Χαρτογράφηση πιθανών πηγών δεδομένων. Αναζητήστε έγγραφα, αριθμούς, φωτογραφίες, μέσα ενημέρωσης, δικαστικά έγγραφα κ.λπ. για να δείτε ποια είναι η κατάσταση σε μια συγκεκριμένη περιοχή σε σχέση με το θέμα που ερευνάτε.
2ο βήμα: Πραγματοποιήστε αναζητήσεις με λέξεις-κλειδιά και ανάλυση αρχείων χρησιμοποιώντας εργαλεία όπως το Google Pinpoint, το OCR και το Textract της Amazon για να εντοπίσετε τους όρους που είναι σχετικοί με την έρευνά σας στα δεδομένα.
3ο βήμα: Κάντε ερωτήσεις στα δεδομένα:. Τι θέλετε να βρείτε στα δεδομένα; Ποιο μοτίβο προσπαθείτε να καταδείξετε; Τυπικές ερωτήσεις περιλαμβάνουν την ηλικία του θύματος, το φύλο, τη σχέση με τον δράστη κ.λπ.
4ο βήμα: Επανεξετάστε τα έγγραφα και χρησιμοποιήστε λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, για να απαντήσετε στις ερωτήσεις που εντοπίστηκαν στο προηγούμενο βήμα.
5ο βήμα: Εξετάστε προσεκτικά τα δεδομένα, καθώς αυτή η προκαταρκτική ανάλυση θα σας βοηθήσει να οπτικοποιήσετε μοτίβα και να ερμηνεύσετε αποτελεσματικά τα νέα ευρήματα.
6ο βήμα: Ελέγξτε τα δεδομένα πριν από τη δημοσίευση με μη αυτόματο τρόπο. Φροντίστε να ελεγχθούν τα δεδομένα από ανθρώπινο μάτι, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει λάθη.
7ο βήμα: Επανεξετάστε τα ευρήματα με έναν εμπειρογνώμονα. Έτσι, θα αποκτήσετε πρόσθετες πληροφορίες και καλύτερη αίσθηση του πλαισίου από όπου προήλθαν αυτά τα ευρήματα δεδομένων.
8ο βήμα: Γράψτε το δημοσιογραφικό σας κείμενο.
Αλλαγή προοπτικής
Οι Thompson και Σιδέρης γράφουν άρθρα με αντίκτυπο, τα οποία εμπλέκουν τους αναγνώστες και γίνονται αφορμή για προβληματισμό. Εξηγούν τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη σκανδαλοθηρική διάθεση που οδηγεί σε «ανατριχιαστικές λεπτομέρειες και υπερβολική εστίαση στο θύμα αντί στο περιβάλλον του», στο οποίο λαμβάνουν χώρα αυτά τα περιστατικά, εξηγεί η Thompson.
Ξεκινούν πάντα [τα άρθρα τους] με μια προσωπική ιστορία. «Η απεικόνιση της προσωπικής εμπειρίας ενός ατόμου χρησιμεύει ως δίοδος για να εξηγήσουμε το ευρύτερο πλαίσιο και τα μοτίβα που περιβάλλουν αυτή την πράξη», λέει η Thompson. Τα ευρήματα των δεδομένων τους (βλ. 1ο Βήμα), τα οποία παρέχουν το πλαίσιο του εγκλήματος και αποτελούν τον πυρήνα της έρευνας, παρουσιάζονται μέσω οπτικοποιήσεων. Όπως σημειώνει ο Σιδέρης, «η οπτικοποίηση δεδομένων ανασύρει τα πολύπλοκα ζητήματα από τους [στείρους] αριθμούς και τα παρουσιάζει με τρόπο εύληπτο για το κοινό».
Οι Thompson και Σιδέρης καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους οι δημοσιογράφοι όταν καλύπτουν περιστατικά έμφυλης βίας ή μαθαίνουν για αυτά, είναι να ακούν προσεκτικά και να είναι ανοιχτοί στο ενδεχόμενο να είναι λανθασμένες οι ιδέες που έχουμε για τον κόσμο και τα συστήματά του. «Σπάνια έχουμε την πλήρη εικόνα της αλήθειας», δήλωσε η Thompson. Οι έρευνες των δύο συμμετεχόντων στο πάνελ υπογραμμίζουν την ανάγκη να επανεξετάσουμε τις δομές που μας περιβάλλουν, να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια της υπευθυνότητας και να προβληματιστούμε σχετικά με τις αντιλήψεις μας για τον κόσμο.
Μπορείτε να ξαναπαρακολουθήσετε τη συζήτηση εδώ.
Δείτε όλες τις ιστορίες του Pop-Up Newsroom 2024 εδώ.
