Μία εργαλειοθήκη για την αποκάλυψη της τοποθεσίας, των διαδρομών, της ιδιοκτησίας και των επιθεωρήσεων ενός εμπορικού πλοίου, σε τέσσερα βήματα, χρησιμοποιώντας ανοιχτές βάσεις δεδομένων.
Στις 16 Ιανουαρίου 2024, το εμπορικό πλοίο Zografia δέχτηκε επίθεση με πύραυλο στην Ερυθρά Θάλασσα. Σε βίντεο που δημοσιεύτηκε φαίνεται η στιγμή της έκρηξης στην πλώρη του πλοίου. Είναι ισχυρή κι έπειτα διακρίνονται μέλη του πληρώματος να τρέχουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Την ευθύνη για το χτύπημα ανέλαβε εκπρόσωπος των ανταρτών Χούθι της Υεμένης.
Πώς μια οργάνωση ανταρτών με μεσαιωνική περιβολή και τεχνολογικά προηγμένο οπλοστάσιο παρέλυσε την παγκόσμια οικονομία
Οι γεωπολιτική πολυπλοκότητα και οι σκιώδεις πόλεμοι που έχουν μετατρέψει την Ερυθρά Θάλασσα σε ένα ασταθές πεδίο μάχης, απειλώντας ζωτικούς εμπορικούς δρόμους και εκθέτοντας τους περιορισμούς των στρατιωτικών επεμβάσεων
Οι Χούθι, προς υποστήριξη της Χαμάς, πραγματοποιούν επιθέσεις εναντίον εμπορικών πλοίων ισραηλινών συμφερόντων ή πλοίων που κατευθύνονται προς το Ισραήλ, στο στενό Μπαμπ ελ-Μαντέμπ μεταξύ της Υεμένης, του Τζιμπουτί και της Ερυθραίας. Το στενό είναι ζωτικής σημασίας για τη διακίνηση εμπορευμάτων μεταξύ Ασίας και Ευρώπης – εκτιμάται ότι το 12% του διεθνούς εμπορίου διακινείται μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Οι μεγαλύτερες εταιρείες μεταφοράς εμπορευμάτων εκτρέπουν τα εμπορικά πλοία, τα οποία πρέπει να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής. Το ταξίδι γίνεται 3.500 ναυτικά μίλια – ή αλλιώς δέκα μέρες -μεγαλύτερο.
Την ίδια μέρα του χτυπήματος στο πλοίο Zografia, το BBC μετέδωσε την είδηση αναφέροντας ότι επρόκειτο για ένα «ελληνόκτητο πλοίο, με σημαία Μάλτας», το οποίο «ταξίδευε από το Βιετνάμ στο Ισραήλ».
Υπάρχουν συγκεκριμένες ανοιχτές πηγές για τη συλλογή των παραπάνω πληροφοριών. Το iMEdD παραθέτει τέσσερα βήματα για τη γρήγορη ταυτοποίηση ενός εμπορικού πλοίου από την αίθουσα σύνταξης, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα του Zografia.
ΒΗΜΑ 1 – Πού βρίσκεται
Υπάρχουν ανοιχτές βάσεις ναυτιλιακών δεδομένων που δείχνουν σε ζωντανό χρόνο το σημείο όπου βρίσκεται ένα εμπορικό πλοίο. Μία τέτοια βάση δεδομένων είναι το marinetraffic.com. Πληκτρολογώντας το όνομα του πλοίου, εν προκειμένω το “Zografia”, βλέπουμε τη θέση του στον χάρτη. Στις 5 Μαρτίου 2024 εμφανίζεται στο Πέραμα, όπου βρίσκεται για επισκευή. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το σχετικό ρεπορτάζ της Καθημερινής. Το στίγμα του πλοίου μεταδίδεται λόγω της λειτουργίας του AIS-Automatic Identification System, δηλαδή του αυτόματου συστήματος ταυτοποίησης, που ο Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας επιβάλει σε όλα τα σκάφη να έχουν ανοιχτό.
Από την αναζήτηση στο marinetraffic.com προκύπτει ότι υπάρχουν και άλλα πλοία με το ίδιο όνομα, επομένως χρειάζεται προσοχή για να βεβαιωθούμε ότι πρόκειται για αυτό που εξετάζουμε. Κάθε εμπορικό πλοίο έχει τον δικό του IMO Number, έναν επταψήφιο αριθμό που είναι μοναδικός για κάθε σκάφος, ανεξάρτητα αν αυτό αλλάξει ιδιοκτησία, όνομα ή σημαία. Από το marinetraffic.com μαθαίνουμε ότι το IMO Number του Zografia είναι το 9486013. Επιπλέον, επιβεβαιώνουμε ότι το Zografia είναι πλοίο μεταφοράς χύδην φορτίου (bulk carrier) και ότι είναι σημαία Μάλτας.
ΒΗΜΑ 2 – Οι πλοές του
Το Marinetraffic.com, όπως και άλλες παρόμοιες βάσεις δεδομένων (π.χ. το Vesselfinder.com), διαθέτουν συνδρομητικές υπηρεσίες, που παρέχουν πληροφορίες για την ακριβή θέση του πλοίου το προηγούμενο διάστημα. Άλλες εταιρείες παρέχουν τέτοιες πληροφορίες δωρεάν, για παράδειγμα η Veson Nautical, εταιρεία υπηρεσιών και δεδομένων για το διεθνές θαλάσσιο εμπόριο. Στείλαμε ηλεκτρονικό μήνυμα στη Veson Nautical ([email protected]) ζητώντας τις πλόες του Zografia το τελευταίο έτος. Η απάντηση ήρθε εντός μιας ώρας, με τον επισυναπτόμενο χάρτη, όπως παρατίθεται παρακάτω.
ΒΗΜΑ 3 – Σε ποιόν ανήκει
Εφόσον γνωρίζουμε το IMO Number του πλοίου, μπορούμε να αναζητήσουμε τον ιδιοκτήτη και τον διαχειριστή του. Οι περισσότερες βάσεις δεδομένων ζητούν συνδρομή για την παροχή τέτοιων πληροφοριών. Το equasis.org απαιτεί μια απλή εγγραφή με χορήγηση email. Πληκτρολογούμε το IMO Number του Zografia (9486013) για να μάθουμε ότι, από τον Φεβρουάριο του 2021, ιδιοκτήτης και εμπορικός διαχειριστής του πλοίου (Ship manager/commercial manager) είναι η ελληνική εταιρεία Vulcanus Technical Maritime.
ΒΗΜΑ 4 – Οι επιθεωρήσεις / παραβάσεις
Η βάση δεδομένων equasis.org παρέχει δωρεάν μερικές ακόμη χρήσιμες πληροφορίες. Τις επιθεωρήσεις (inspections) που πέρασε το πλοίο σε διάφορα λιμάνια ανά τον κόσμο, τις ενδεχόμενες παραβάσεις ανά είδος και ενδεχομένως τις κρατήσεις στο λιμάνι, που είναι η πιο βαριά ποινή. Από το ιστορικό στην ενότητα Inspections μαθαίνουμε ότι το πλοίο Zografia είχε κρατηθεί στις 14 Νοεμβρίου 2023 στο κινέζικο λιμάνι Zhanjiang, εξαιτίας 15 ελλείψεων (deficiencies). Αυτές αφορούσαν κυρίως τα σωστικά μέσα και τα μέσα πυρασφάλειας.
