Η μεγαλύτερη έρευνα στην ιστορία της δημοσιογραφίας, με τη συμμετοχή 600 δημοσιογράφων από 150 Μέσα Ενημέρωσης, αποκαλύπτει τη λειτουργία μιας σκιώδους οικονομίας offshore εταιρειών που ωφελεί τους οικονομικά ισχυρούς σε βάρος όλων των άλλων.
Η έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) αποκαλύπτει την εμπλοκή 35 αρχηγών κρατών, εν ενεργεία ή πρώην, περισσότερων από 330 πολιτικών και δημόσιων αξιωματούχων και 29.000 οικονομικά ισχυρών από 91 χώρες, με τη διακίνηση χρήματος μέσω υπεράκτιων εταιρειών.
Η άνευ προηγουμένου διαρροή 11.9 εκατομμυρίων εμπιστευτικών εγγράφων, η οποία έγινε γνωστή ως «Pandora Papers», προκαλεί ήδη τριγμούς στο παγκόσμιο στερέωμα διότι παρέχει μια απαράμιλλη εικόνα για το πώς το χρήμα και η εξουσία λειτουργούν στον 21ο αιώνα – και πώς το κράτος δικαίου έχει καμφθεί και παραβιαστεί σε όλο τον κόσμο προς όφελος των λίγων.
Τι είναι τα Pandora Papers
Πώς λειτουργεί η σκιώδης οικονομία offshore εταιρειών που ωφελεί τους οικονομικά ισχυρούς σε βάρος όλων των άλλων.
Τα δεδομένα
Τα 2,94 terabytes δεδομένων, τα οποία διέρρευσαν στο ICIJ και μοιράστηκαν με συνεργάτες μέσων ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο, έφτασαν σε διάφορες μορφές: ως έγγραφα, εικόνες, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, υπολογιστικά φύλλα και άλλα.
Τα αρχεία περιλαμβάνουν έναν άνευ προηγουμένου όγκο πληροφοριών σχετικά με τους λεγόμενους πραγματικούς δικαιούχους οντοτήτων που είναι εγγεγραμμένες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, τις Σεϋχέλλες, το Χονγκ Κονγκ, το Μπελίζ, τον Παναμά, τη Νότια Ντακότα και άλλες δικαιοδοσίες απορρήτου. Περιέχουν επίσης πληροφορίες για τους μετόχους, τους διευθυντές και τα στελέχη.
Ενώ ορισμένοι από τους φακέλους χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970, οι περισσότεροι από αυτούς που εξέτασε το ICIJ δημιουργήθηκαν μεταξύ 1996 και 2020 και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων: τη δημιουργία εικονικών εταιρειών, ιδρυμάτων και καταπιστευμάτων- τη χρήση των εν λόγω οντοτήτων για την αγορά ακινήτων, σκαφών αναψυχής, τζετ και ασφαλειών ζωής- τη χρήση εικονικών εταιρειών για την πραγματοποίηση επενδύσεων και τη μετακίνηση χρημάτων μεταξύ τραπεζικών λογαριασμών- το σχεδιασμό κληρονομιών και άλλα κληρονομικά ζητήματα- και την αποφυγή φόρων μέσω πολύπλοκων χρηματοοικονομικών σχημάτων. Ορισμένα έγγραφα συνδέονται με οικονομικά εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Τα 11,9 εκατομμύρια και πλέον αρχεία ήταν σε μεγάλο βαθμό αδόμητα. Περισσότερα από τα μισά αρχεία (6,4 εκατομμύρια) ήταν έγγραφα κειμένου, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 4 εκατομμυρίων αρχείων PDF, ορισμένα από τα οποία ξεπερνούσαν τις 10.000 σελίδες. Τα έγγραφα περιλάμβαναν διαβατήρια, τραπεζικές δηλώσεις, φορολογικές δηλώσεις, αρχεία σύστασης εταιρειών, συμβόλαια ακινήτων και ερωτηματολόγια δέουσας επιμέλειας. Στη διαρροή υπήρχαν επίσης περισσότερες από 4,1 εκατομμύρια εικόνες και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Τα λογιστικά φύλλα αποτελούσαν το 4% των εγγράφων, ή περισσότερα από 467.000. Τα αρχεία περιλάμβαναν επίσης προβολές διαφανειών και αρχεία ήχου και βίντεο.
Η έρευνα των Pandora Papers είναι μεγαλύτερη ακόμα και από την έρευνα-ορόσημο των Panama Papers, η οποία συγκλόνισε τον κόσμο το 2016, προκαλώντας αστυνομικές επιδρομές και νέους νόμους σε δεκάδες χώρες έως και την πτώση των πρωθυπουργών στην Ισλανδία και το Πακιστάν.
Τα Panama Papers προήλθαν από τα αρχεία ενός και μόνο παρόχου υπεράκτιων υπηρεσιών: της παναμαϊκής δικηγορικής εταιρείας Mossack Fonseca. Τα Pandora Papers παρέχουν πολλαπλάσιες πληροφορίες από 14 εταιρείες παροχής υπεράκτιων υπηρεσιών. Τρεις από τους υπεράκτιους παρόχους ανήκουν σε πρώην ανώτερους κυβερνητικούς αξιωματούχους: έναν πρώην υπουργό και προεδρικό σύμβουλο στον Παναμά και έναν πρώην γενικό εισαγγελέα του Μπελίζ. Συνολικά, η νέα διαρροή εγγράφων αποκαλύπτει τους πραγματικούς ιδιοκτήτες περισσότερων από 29.000 υπεράκτιων εταιρειών. Οι ιδιοκτήτες προέρχονται από περισσότερες από 200 χώρες, με την πλειονότητα αυτών να εντοπίσζονται στη Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αργεντινή και την Κίνα.
Στα 150 ειδησεογραφικά πρακτορεία που συμμετείχαν στην έρευνα περιλαμβάνονται η Washington Post, το BBC, ο Guardian, το Radio France, η Oštro Croatia, η Indian Express, η The Standard της Ζιμπάμπουε, η Le Desk του Μαρόκου και η Diario El Universo του Εκουαδόρ.
Χρειάστηκε μια διεθνής ομάδα 600 δημοσιογράφων και σχεδόν 2 χρόνια δουλειάς διότι οι 14 υπεράκτιοι πάροχοι από τις οποίες προέρχονται τα έγγραφα που διέρρευσαν έχουν την έδρα τους σε όλο τον κόσμο, από την Καραϊβική μέχρι τον Περσικό Κόλπο και τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.