Το τραύμα της πρώτης γραμμής
Το ψυχολογικό τίμημα για τους δημοσιογράφους που καλύπτουν τον πόλεμο στη Γάζα.
Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ)
Η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) αποτελεί έναν ανεξάρτητο μη κυβερνητικό οργανισμό που προασπίζει την ελευθερία του Τύπου παγκοσμίως. Επίκεντρο της δραστηριότητας του είναι η υπεράσπιση του δικαιώματος των δημοσιογράφων να μεταδίδουν τις ειδήσεις με ασφάλεια και χωρίς το φόβο αντιποίνων.
Η Επιτροπή αποτελείται από 40 ειδικούς από όλο τον κόσμο με έδρα στη Νέα Υόρκη. Όταν καταγράφονται παραβιάσεις της ελευθερίας του Τύπου η Επιτροπή κινητοποιεί ένα δίκτυο συνεργατών με σκοπό τη λήψη συγκεκριμένων δράσεων προς υπεράσπιση των δημοσιογράφων και τη δημοσίευση των σχετικών αναφορών.
Οι τρεις μήνες του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα μετά την επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου, αποτελούν το πιο θανατηφόρο διάστημα για τους δημοσιογράφους από το 1992, τότε που η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (Committee to Protect Journalists – CPJ) ξεκίνησε να συγκεντρώνει δεδομένα για τους θανάτους δημοσιογράφων. Ως την αρχή του 2024, έχουν καταγραφεί 82 θάνατοι εντός και εκτός των ορίων της Λωρίδας της Γάζας. Όπως αναφέρει η πρόεδρος του CPJ Jodie Ginsberg, η ταχύτητα με την οποία δολοφονούνται οι δημοσιογράφοι είναι πρωτοφανής και άνευ προηγουμένου.
Εξάλλου, πρόκειται για μία από τις πιο αιματηρές πολεμικές συγκρούσεις διαχρονικά, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του OCHA, περισσότεροι από 21.110 άνθρωποι στη Γάζα έχουν χάσει τη ζωή τους, μεταξύ των οποίων 9.000 παιδιά.
Διαδραστικός χάρτης των δημοσιογράφων και εργαζομένων σε ΜΜΕ που σκοτώθηκαν στον πόλεμο στη Γάζα
Στον παραπάνω χάρτη που δημιούργησε το iMEdD, καταγράφονται οι επιβεβαιωμένες δολοφονίες δημοσιογράφων και εργαζόμενων σε μέσα ενημέρωσης, σύμφωνα με τα στοιχεία του CPJ.
Η Επιτροπή καταγράφει, στο βαθμό που αυτό ήταν δυνατό μέσα σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες, τους δημοσιογράφους που έχασαν τη ζωή τους όπως αποτυπώνεται στον διαδραστικό χάρτη. Ο θάνατος ενός δημοσιογράφου διασταυρώνεται από τουλάχιστον δύο πηγές πριν καταγραφεί. Οι τοποθεσίες στον χάρτη είναι κατά προσέγγιση.
Πώς δολοφονούνται οι δημοσιογράφοι και οι εργαζόμενοι σε ΜΜΕ στη Γάζα
Συνολικά, δολοφονήθηκαν 82 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι σε μέσα ενημέρωσης μεταξύ των οποίων 75 Παλαιστίνιοι, 4 Ισραηλινοί και 3 Λιβανέζοι. Επιχειρήσεις βομβαρδισμών, χερσαίες επιθέσεις, προβλήματα στη λειτουργία των επικοινωνιών, ελλείψεις προμηθειών και διακοπές στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος είναι τα στοιχεία που συνθέτουν το πολεμικό σκηνικό και περιγράφουν τις συνθήκες μέσα στις οποίες οι δημοσιογράφοι καλούνται να επιτελέσουν το λειτούργημά τους.
Οι περισσότεροι έχασαν τη ζωή τους από αεροπορικές επιδρομές, με την πλειονότητα των θανάτων να σημειώνεται τον πρώτο μήνα του πολέμου. Από τις 7 Οκτώβρη 2023 έως τις 6 Νοέμβρη καταγράφηκαν 37 θύματα, αριθμός που σε άλλες περιπτώσεις σημειώθηκε σε ετήσια βάση. Η πρόεδρος του CPJ, περιέγραψε πως η ειδησεογραφική κάλυψη «πουθενά στη Γάζα δεν είναι ασφαλής και κανένας προσωπικός εξοπλισμός ασφάλειας δεν μπορεί να προστατεύσει από αυτό το επίπεδο βομβαρδισμού».
Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η δολοφονία του δημοσιογράφου και ανταποκριτή του χρηματοδοτούμενου από την Παλαιστινιακή Αρχή ραδιοτηλεοπτικού φορέα Palestine TV, Mohammed Abu Hatab, ο οποίος σκοτώθηκε μαζί με 11 μέλη της οικογένειάς του σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στο σπίτι τους στο Χαν Γιουνίς, στη νότια Λωρίδα της Γάζας.
Αντίστοιχα, ο γνωστός δημοσιογράφος Bilal Jadallah σκοτώθηκε από ισραηλινή επίθεση που έπληξε απευθείας το αυτοκίνητό του την ώρα που προσπαθούσε να απομακρυνθεί από την πόλη της Γάζας μέσω της συνοικίας Ζεϊτούν το πρωί της 19ης Νοεμβρίου.
O Sherif Mansour, συντονιστής προγράμματος του CPJ για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, αναφέρει πως ο πόλεμος στη Γάζα είναι «η πιο επικίνδυνη κατάσταση για τους δημοσιογράφους που έχουμε δει ποτέ, και αυτά τα στοιχεία το δείχνουν ξεκάθαρα» και προσθέτει πως «ο ισραηλινός στρατός έχει σκοτώσει περισσότερους δημοσιογράφους μέσα σε 10 εβδομάδες από ό,τι οποιοσδήποτε άλλος στρατός ή οργάνωση μέσα σε ένα χρόνο. Και με κάθε δημοσιογράφο που σκοτώνεται, ο πόλεμος γίνεται πιο δύσκολο να καταγραφεί και να κατανοηθεί».
Την αγριότητα με την οποία έρχονται αντιμέτωποι οι επαγγελματίες του Τύπου, συνοψίζει ανατριχιαστικά η δήλωση του Salman al-Bashir, ανταποκριτή της παλαιστινιακής τηλεόρασης, σε απευθείας μετάδοση, πως «είμαστε θύματα σε απευθείας σύνδεση» και πως «αυτά τα προστατευτικά μπουφάν και τα κράνη δεν μας προστατεύουν. Τίποτα δεν προστατεύει τους δημοσιογράφους».
Παρακάτω αναφέρονται όλες οι περιπτώσεις θανάτου δημοσιογράφου ή εργαζόμενου σε ΜΜΕ, καθώς και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες σημειώθηκε.
Η καταγραφή των στοιχείων γίνεται από το CPJ και δόθηκε πρόσβαση στο iMEdD κατόπιν άδειας. Η αναδημοσίευση των στοιχείων απαιτεί άδεια από τον εκδότη.
Τελευταία ενημέρωση των δεδομένων στις 15/01/2024.
Για την μεθοδολογία συλλογής των στοιχείων μπορείτε να διαβάσετε στο: FAQs on CPJ data.
