ΤΡΑΥΜΑ

Τέσσερα λεπτά πριν από τις 3:00 μετά το μεσημέρι της 7ης Σεπτεμβρίου 1999, μια σεισμική δόνηση 5,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ έπληξε την Αττική, με επίκεντρο την Πάρνηθα. Ο σεισμός κράτησε μόλις 15 δευτερόλεπτα, αλλά λόγω του μικρού εστιακού βάθους αποδείχθηκε φονικός: 143 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες τραυματίστηκαν, 110 κτίρια κατέρρευσαν και 5.200 κρίθηκαν ακατάλληλα, ενώ χιλιάδες άνθρωποι έμειναν άστεγοι. Οι περισσότεροι νεκροί, συνολικά 39, καταγράφηκαν στο εργοστάσιο της Ρικομέξ στο Μενίδι. Οι μηχανικοί και οι αρχιτέκτονες του κτιρίου είτε καταδικάστηκαν για πλημμελήματα είτε αθωώθηκαν. Μετά από πολυετείς δικαστικούς αγώνες, οι συγγενείς των θυμάτων της Ρικομέξ έλαβαν αποζημιώσεις. Στις δικαστικές αποφάσεις σημειώνεται ότι, εκτός από λάθη στην κατασκευή, η κατάρρευση του εργοστασίου οφειλόταν σε αυθαίρετες επεκτάσεις του κτιρίου. Οι υπάλληλοι της τότε Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής δεν είχαν εντοπίσει κανένα πρόβλημα σε προγενέστερους ελέγχους στο ίδιο εργοστάσιο.

Στις 10:12 το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου 2000, το επιβατηγό πλοίο «Εξπρές Σάμινα» προσέκρουσε στις βραχονησίδες Πόρτες, έξω από την Πάρο. Βυθίστηκε περίπου 45 λεπτά αργότερα, κοστίζοντας 81 ανθρώπινες ζωές. Σύμφωνα με το δικαστικό πόρισμα, τα στεγανά, όπως ονομάζονται οι μεταλλικές πόρτες ασφαλείας που χωρίζουν τα τμήματα του πλοίου, ήταν ανοιχτά. Προκλήθηκε γενικό μπλακ άουτ και οι εφεδρικές γεννήτριες δεν λειτούργησαν. Οι σωστικές λέμβοι δεν χρησιμοποιήθηκαν, λόγω της σύγχυσης και του πανικού. Το σωματείο των ναυτικών κατήγγειλε αργότερα ότι το «Σάμινα» ταξίδευε με προσωρινό πιστοποιητικό ασφαλείας. Για το ναυάγιο, καταδικάστηκαν πρωτόδικα πέντε μέλη του πληρώματος. Ο πλοίαρχος και ο υποπλοίαρχος οδηγήθηκαν στη φυλακή. Στο Εφετείο, οι ποινές των δύο μειώθηκαν και οι ίδιοι αποφυλακίστηκαν. Δύο στελέχη της πλοιοκτήτριας εταιρείας καταδικάστηκαν σε εξαγοράσιμες ποινές. Δύο μήνες μετά το ναυάγιο, ο Παντελής Σφηνιάς, τότε διευθύνων σύμβουλος της Minoan Flying Dolphins, έβαλε τέλος στη ζωή του.

Στις 24 Αυγούστου 2007, η πυρκαγιά στην Ηλεία άφησε πίσω της 36 νεκρούς. Από αυτούς, οι 26 είχαν εγκλωβιστεί στην επαρχιακή οδό Ζαχάρως-Αρτέμιδας. H φωτιά ξεκίνησε από την κουζίνα του σπιτιού μιας ηλικιωμένης γυναίκας στον οικισμό Παλαιοχωρίου. Η δικαιοσύνη έκρινε πως ο τότε νομάρχης Ηλείας δεν διασφάλισε ότι ο μηχανισμός της Πολιτικής Προστασίας μπορούσε να ανταποκριθεί στον ρόλο του και πως ο τότε δήμαρχος Ζαχάρως δεν συγκάλεσε το συντονιστικό τοπικό όργανο, παρά τον υψηλό δείκτη επικινδυνότητας για την πρόκληση πυρκαγιάς εκείνη την ημέρα. Και οι δύο καταδικάστηκαν σε εξαγοράσιμες ποινές. Ένοχος κρίθηκε, επίσης, ένας πυροφύλακας και η γυναίκα από το σπίτι της οποίας ξεκίνησε η φωτιά. Το δάσος και το επαρχιακό και αγροτικό οδικό δίκτυο της Ηλείας δεν είχαν καθαριστεί από το 1980. Κάηκαν εκατοντάδες σπίτια και χιλιάδες στρέμματα δάσους και καλλιεργειών.

Η πλημμύρα στη Μάνδρα τον Νοέμβριο του 2017 κόστισε τη ζωή σε 24 ανθρώπους. Εκατοντάδες κτίρια και οχήματα υπέστησαν εκτεταμένες ζημιές. Σε πρώτο βαθμό, πέντε χρόνια μετά, κρίθηκαν ένοχοι για πλημμελήματα οι οκτώ από τους 21 κατηγορούμενους, μεταξύ των οποίων δύο πρώην αντιπεριφερειάρχες, η τότε δήμαρχος Μάνδρας και, επίσης, υπάλληλοι του δασαρχείου, της πολεοδομίας και της υπηρεσίας αστυνόμευσης ρεμάτων. Στους καταδικασθέντες επιβλήθηκαν ποινές που ξεπερνούν τα έξι χρόνια, είτε εξαγοράσιμες είτε με αναστολή. Το δικαστήριο δέχθηκε ότι την ημέρα της τραγωδίας υπήρξε πολύ σφοδρή βροχόπτωση στην περιοχή, αλλά ανέδειξε την απουσία αντιπλημμυρικών έργων στη Δυτική Αττική και το μπάζωμα των ρεμάτων και των χειμάρρων, όπως και την έκταση της αυθαίρετης δόμησης. Συγγενείς θυμάτων στη Μάνδρα κέρδισαν αποζημιώσεις στα διοικητικά δικαστήρια, που αποδίδουν ευθύνες στην Περιφέρεια, την Πολιτική Προστασία και την Αστυνομία.

Η φωτιά, που άφησε πίσω της 104 νεκρούς, ξεκίνησε στις 16:41 το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018 από ένα ανοιχτό οικόπεδο στην περιοχή Νταού Πεντέλης, όπου ένας κάτοικος έκαιγε ξερόχορτα. Τα πυροσβεστικά οχήματα, που θα έπρεπε να βρίσκονται σε επιφυλακή σε κοντινή απόσταση, απουσίαζαν στη φωτιά της Κινέτας. Τα εναέρια μέσα είτε παρέμειναν καθηλωμένα λόγω βλάβης είτε δεν μπορούσαν να επιχειρήσουν στη θάλασσα λόγω ανέμου. Η φωτιά πήρε γρήγορα μεγάλες διαστάσεις, λόγω του καιρού και του ανάγλυφου της περιοχής. Στις 18:12 πέρασε τη λεωφόρο Μαραθώνος και μπήκε στο Μάτι. Δεν δόθηκε ποτέ εντολή εκκένωσης του οικισμού. Άνθρωποι έτρεξαν στη θάλασσα και αυτοκίνητα εγκλωβίστηκαν, επειδή η Αστυνομία εξέτρεπε την κυκλοφορία, προς τον παραλιακό δρόμο. Από τις συνομιλίες της Πυροσβεστικής και άλλων στελεχών της διοίκησης, αποκαλύφθηκε αργότερα μια εικόνα διάλυσης. Η δίκη για την τραγωδία στο Μάτι είναι σε εξέλιξη. Παρότι ο ανακριτής ζήτησε την αναβάθμιση των κατηγοριών, οι 21 κατηγορούμενοι δικάζονται για πλημμελήματα.

Η φωτιά παρέμεινε ανεξέλεγκτη για οκτώ ημέρες και έσβησε μόνο όταν έφτασε στη θάλασσα, καίγοντας τη βόρεια Εύβοια από το ένα άκρο έως το άλλο, από τον Ευβοϊκό Κόλπο έως το Αιγαίο. Στις φλόγες παραδόθηκαν περισσότερα από 500.000 στρέμματα δάσους και καλλιεργειών. Άνθρωποι που ζούσαν από το δάσος, όπως υλοτόμοι, ρητινοκαλλιεργητές και μελισσοκόμοι, αναγκάστηκαν να αλλάξουν τόπο ή επάγγελμα. Τα πρώτα 24ωρα της πυρκαγιάς δεν υπήρχαν διαθέσιμα εναέρια μέσα, καθώς ήταν δεσμευμένα στη μεγάλη φωτιά στη Βαρυμπόμπη. Τα περισσότερα χωριά εκκενώθηκαν αλλά χωρίς συντεταγμένο σχέδιο διαφυγής και κατάσβεσης. Η φωτιά αποδόθηκε από τις Αρχές σε εμπρησμό, χωρίς να έχει αποδειχθεί έως σήμερα κάποιο οργανωμένο σχέδιο, και επίσης στην κλιματική αλλαγή. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανασυγκρότηση της βόρειας Εύβοιας, αλλά ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει για τη στήριξη των πυρόπληκτων και την αποκατάσταση των υποδομών.

Στις 23:20 τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου, δύο τρένα συγκρούστηκαν στον Ευαγγελισμό, έξω από τα Τέμπη. Το επιβατηγό Intercity 62 και μια εμπορική αμαξοστοιχία κινούνταν για ώρα αντίθετα στην ίδια γραμμή, χωρίς κανείς να το έχει αντιληφθεί. Σκοτώθηκαν 57 άτομα, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν νέοι άνθρωποι και φοιτητές που ταξίδευαν από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη. Η τραγωδία αποδόθηκε στον σταθμάρχη της Λάρισας, ο οποίος συνελήφθη και προφυλακίστηκε. Ο Υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Κώστας Καραμανλής, παραιτήθηκε. Μετά την τραγωδία, αποκαλύφθηκε ότι δεν λειτουργούσε το σύστημα τηλεδιοίκησης και ασφάλειας των τρένων, το οποίο θα απέτρεπε το ανθρώπινο λάθος. Οι συμβάσεις του έργου παραμένουν ανεκτέλεστες για περίπου μία δεκαετία. «Τα τρένα στην Ελλάδα κινούνται χειροκίνητα», εξήγησαν οι εργαζόμενοι στον σιδηρόδρομο. Εκτός από τον σταθμάρχη της Λάρισας, για το δυστύχημα στα Τέμπη διώκονται άλλοι πέντε εργαζόμενοι και στελέχη του ΟΣΕ. Η έρευνα έχει ανατεθεί σε ειδικό εφέτη ανακριτή.